Gebelikte Demir Eksikliği Anne Ve Bebeği Nasıl Etkiler?

Hamilelikte demir eksikliğinin derecesi, anne adayı ve bebeğin sağlığını doğrudan ilgilendirmesi nedeniyle büyük önem taşır.

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• Arzugrsy tarafından yazılmıştır.

Gebelikte Demir Eksikliği

Gebelik döneminde anne adaylarının vücudunda kan değerlerini ve hormonları ilgilendiren pek çok değişiklik meydana gelmektedir. Demir eksikliği de bu manada anne adaylarının muzdarip oldukları gebelik şikayetlerinden birisidir. Demir, vücutta oksijen taşınması ve depolanmasında, hücre büyümesi, elektron taşınmasında ve çoğalmasında, vücutta gerekli birçok reaksiyonlarda ve bağışıklık sisteminde kullanılan yaşam için vazgeçilmez bir elementtir. Gebelikte demir eksikliği bebeğe zarar verir mi? Hamilelikte demir eksikliğinin derecesi, anne adayı ve bebeğin sağlığını doğrudan ilgilendirmesi nedeniyle büyük önem taşır. Gebelikte görülen ileri derece demir eksikliği bebeği kaybetme, bağışıklık sistemi zayıflığı ve enfeksiyon risklerini gündeme getirir. Demir eksikliğinin tedavisinin anne adayının yaşam şekli ve beslenme düzeninde yapılacak birkaç ufak değişikliklerle yapılabileceğini belirten uzmanlar, anne adaylarının demir eksikliğinden uzak rahat bir hamilelik geçirebileceklerini söylerler. Anne adayları demir eksikliği için ne yemeli? ve Hamilelikte demir değeri kaç olmalı? İşte ayrıntılar...

Hamilelikte Demir Eksikliği Hem Anne Adayını Hem de Bebeği Etkiliyor

Hamilelik döneminde anne adayının kan hacminde artış meydana gelir. Bu sebeple vücudu daha çok kan hücresi üretimine ihtiyaç duyar. Bu kan hücreleri anne adayının her organı yanında karnındaki bebeğe de plesanta yoluyla oksijen taşıyacak hücrelerdir ve bu hücrelerin üretiminde demir ihtiyaç vardır. Bu dönemde anne adayında yaşanan şiddetli demir eksikliği anemisi;

• Düşük doğum ağırlıklı bebek,
• Anne karnında bebeğin kaybı,
• Enfeksiyona yakalanma riskinde artış,
• Bağışıklık sisteminde zayıflama gibi sağlık sorunlarına neden olur.

Normal ve Sezaryen Doğuma Hazırlanmak İçin Demir'e İhtiyaç Vardır

Uzmanlar hamileliğin son aylarında doğuma (normal veya sezaryen) hazırlanmak için, vücudun demir depolarının doldurulmasına ihtiyacının olduğunu belirtirler. Doğum sırasında kanamanın gerçekleştiği durumlarda, kan değerlerinin düşük olması kan nakli ihtiyacı gündeme getirebileceğini söyleyen uzman doktorlar, kansızlığı (anemisi) olan anne adaylarında; yorgunluk, halsizlik, çarpıntı, toprak vb. şeyleri yeme isteği gibi bulguların ortaya çıkabileceğine dikkat çekerler.

Demir Eksikliği En Çok Kadınları Vuruyor!

Vücudun toplam demir miktarının 4 ile 5 gram olduğunu ifade eden uzmanlar, bunun yüzde 65’i hemoglobin yani kandaki demir, yüzde %4’ü kadarı miyoglobinde yani kaslarda, yüzde 15 – 30 kadarı da ferritin yani depo demir olarak bulunduğunu bu nedenle de demir eksikliğinde iki basamak bulunduğunu belirtiyorlar. Demir eksikliğinin vücudun toplam demir miktarında azalma durumu olduğunu, dünyada demir eksikliği görülme sıklığının yüzde 66 – 80, demir eksikliği anemisinin yüzde 30 olduğunu da belirten uzmanlar, Türkiye’de genel olarak 0 – 5 yaş grubu çocukların ortalama yüzde 50’sinde, emzikli kadınların yüzde 50 ve okul çağı çocuklarının yüzde 30’unda anemi görüldüğüne dikkat çekiyorlar. Bununla birlikte demir eksikliği görülme sıklığının, kadınlarda erkeklere oranla daha fazla demir eksikliği görüldüğünü belirtilir.

Demir Hangi Yiyeceklerde Fazla Bulunur?

Hamilelikte demir eksikliği için ne yemeli? Demir; kırmızı et ve tavuk eti, yumurta, baklagiller, pekmez, yeşil sebzeler, kuru sayısı, kuru üzüm, fındık ve fıstık gibi yiyeceklerde bulunmaktadır. C vitamini demir emilimini arttırmaktadır. Bu nedenle demirden zengin besinlerin C vitamini içeren besinler ile alınması demir emilimini arttırır.

Gebelikte Demir Eksikliğinin Belirtileri

• Halsizlik
• Uyku hali
• Kolay yorulma
• Çarpıntı
• İştahsızlık
• Kabızlık
• Baş ağrısı
• Dil atrofi, dil ve ağız etrafında çatlaklar
• Saç dökülmesi

Hamilelikte kansızlık ve demir eksikliği belirtileri ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın...

Demir Eksikliğinde Hemoglobin Sentezi Azalır

Hemoglobin, kanda eritrositlerin (kırmızı kan hücresi, alyuvar) içerisinde bulunan ve oksijen ile karbondioksidi taşımayı sağlayan molekül olarak tanımlanır. Yapısında demir bulunur, bu nedenle demir eksikliğinde hemoglobin sentezi azalır bu durumda kansızlık (anemi) gelişmesine neden olur.

Hemoglobin (HGB) Normal Değeri:

• Erişkin erkeklerde %14-18 gram,
• Erişkin kadınlarda %12-16 gram,
• Çocuklarda normal değerler erişkinlerden farklıdır.

Gebelikte (Hamilelikte) HGB Düşüklüğü

Gebelikte kan plazma hacminin artması sebebiyle hematokrit ve hemoglobin değeri bir miktar düşer. Bu durum yaklaşık olarak gebeliğin ilk 3 ayında (ilk trimesterinde) ve son üç ayında (3. Trimester) hemoglobin değerinin 11'in altında olması kansızlık olarak (anemi) kabul edilir. Hamileliğin ikinci trimesterinde ise, bu sınırın 10.5 olduğu belirtilir.

İleri Derecede Demir Eksikliği ve Anemi Varsa:

• Tırnaklarda incelme ve kaşık şeklini alma gelişebilmektedir.
• Kulaklarda çınlama
• Anksiyete
• Kaşıntı
• Yemek borusunda perde oluşumuna bağlı yutma güçlüğü
• Göğüs ağrısı
• Nefes açlığı

Demir Eksikliği Anemisi Nedir? Ayrıntılar için tıklayın...

Gebelikte Demir Eksikliği Tedavisi

Gebelik döneminde kansızlık ve demir eksikliği saptanan bir hastanın bu eksiği besinleri fazla tüketerek kapatması imkansızdır. Bu nedenle mutlaka demir ilaçları ile takviye gerekmektedir. Pekmez gibi bazı besinleri fazla tüketerek aşırı demir almaya çalışmak yeterli olmayacağı gibi zararlı da olacaktır. Çünkü aşırı miktarda kilo ve kalori alımına neden olmaktadır. Yenilen besinlerdeki demirin tamamı vücut tarafından emilemez. Ortalama besinlerdeki demirin %20’si emilmektedir.