Ciğer Geliştirici İğneler Ne Zaman Ve Nasıl Yapılır?

Halk arasında ciğer geliştirici iğne olarak bilinen kortikosteroidler, erken doğum riski bulunan hamileler için önlem amaçlı başvurulan ilaçlardır.

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Halk arasında ciğer geliştirici iğne olarak bilinen kortikosteroidler, erken doğum riski bulunan hamileler için önlem amaçlı başvurulan ilaçlardır. Anne karnındaki bebeklerin akciğer gelişimi özellikle 26. hafta civarı başlar, 34. haftada ise ileri bir seviyeye ulaşmış olur. Ancak ciğerlerin tam anlamıyla gelişmesi 39. – 40. haftaları bulur. Bu nedenle erken doğan bebekler, doğum sonrası solunum problemleri ile karşılaşabilirler. Olası bu problemleri önlemek ve anne karnındayken bebeğin akciğer gelişimini hızlandırmak için de riskli gebelere akciğer geliştirici iğne yapılır.

Akciğer geliştirici iğneler direkt bebeğe değil, anneye uygulanır. Plasenta aracılığı ile de ilacın bebeğe ulaşarak etkisini göstermesi beklenir. Genellikle 24. ve 34. haftalar arasında yapılan ciğer geliştirici iğnelerin betametazon ve deksametazon olmak üzere iki çeşidi bulunuyor. Ancak günümüzde, daha güvenli kabul edildiği için betametazon daha sık tercih ediliyor. Peki, ciğer geliştirici iğne ne zaman yapılır? Sizler için hazırladığımız bu yazıda konuyla ilgili merak edilen tüm detayları derledik, keyifli okumalar.

Ciğer Geliştirici İğne Nedir?

Anne karnındaki bebeklerin akciğer gelişimi özellikle 26. hafta civarı başlar. Çünkü bu haftalarda, akciğerin fonksiyonunu yerine getirebilmesi için önemli bir madde olan sülfaktan üretilir. Ayrıca akciğerlerde alveoller gelişir. 34. haftalara gelindiğinde ise bebeklerin akciğerleri epey ileri seviyede olur. Ancak tam anlamıyla gelişmesi, 39. – 40. haftaları bulur. Bu dönemlerde de zaten gebelik miadı dolmaktadır. Buradan da anlaşılacağı üzere, bebeklerin anne karnında olabildiğince uzun süre kalması, gelişimleri açısından oldukça önemlidir.

Bunu da Okuyun: Sezaryen Doğum Gebeliğin Kaçıncı Haftasında Gerçekleşir?

Gebelik miadı doğmadan (erken doğum) dünyaya gelen bebeklerde ise akciğerler tam anlamıyla gelişimini sağlayamadığı için solunum problemleri ile karşılaşılabilmektedir. Bu nedenle erken doğum riski bulunan hamilelere, ciğer geliştirici iğne olarak da bilinen kortikosteroid uygulanabiliyor. Bu sayede erken doğum olsa bile bebeklerin akciğer gelişimi gebelik haftasına göre daha iyi olacağından, doğum sonrası herhangi bir komplikasyonla karşılaşma ihtimali düşmektedir. Peki, ciğer geliştirici iğne nasıl yapılır?

Ciğer Geliştirici İğne Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?

Ciğer geliştirici iğne denilen kortikosteroid ilaçlar betametazon ve deksametazon olmak üzere iki çeşittir. Betametazonun kabul gören kullanımı, 24. ve 34. haftalar arasında erken doğum riski bulunan gebelere 24 saat ara ile 2 doz yapılması şeklindedir. Deksametazon ise 12 saat ara ile toplam 4 doz uygulanmaktadır. Ciğer geliştirici iğnelerin uygulanma yöntemi ikiz gebeliklerde de aynı şekildedir.

Ciğer geliştirici iğnelerden en sık tercih edileni ise betametazondur. Çünkü yapılan bazı araştırmalar, deksametazon ile bebeklerde nörolojik problemler görülmesi arasında bir bağ olabileceğini düşündürmektedir. Dolayısıyla günümüzde betametazon daha güvenli kabul ediliyor.

Ciğer geliştirici iğnelerin nasıl uygulandığı da anne adayları tarafından merak edilen bir diğer konudur. Zira birçok anne, kortikosteroidlerin direkt bebeğe uygulandığını düşünmektedir. Ancak bu iğneler direkt olarak bebeğe yapılmaz. İlaçlar annenin kalçasından kas içine enjekte edilir. Anneye uygulanan ilaç da plasenta yoluyla bebeğe ulaşarak etkisini gösterir. Yani bilinenin aksine, ciğer geliştirici ilaçlar bebeğe değil, anneye yapılır. Kısa süre içinde de etkisini göstererek bebeklerin akciğer gelişiminin hızlanması amaçlanır.

Ciğer Geliştirici İğnenin Faydaları Nelerdir?

Bebeğin akciğerlerinin gelişmesi için yapılan iğneler, elbette her ilaç gibi çeşitli yan etkilere neden olabilmektedir. Bu durumda doktor kâr – zarar hesabı yapıp anne adayı için en doğru kararı verecektir. Uygulama yapılacak olan kadınların en büyük endişesi ise ilacın kortizon içermesidir. Ancak bu tedavide ciddi yan etkilere yol açabilecek kadar yüksek doz bir kortizon verilmiyor. Aksine yapılan araştırmalar, ciğer geliştirici iğnelerin bebek için birçok fayda sağladığını gösteriyor. Örneklemek gerekirse,

• Ciğer geliştirici iğneler, doğumdan sonra bebekte solunum sıkıntısı görülme ihtimali düşürüyor.
• Akciğerin fonksiyonu bakımından oldukça önemli olan sürfaktan üretimini artırıyor. Bu da doğrudan bebeğin akciğer kapasitesini yükseltiyor.
• Akciğer geliştirici iğneler, bebeğin beyin içindeki ventriküler boşluklara kanama ihtimalini azalıyor ve
• Doğum sonrası yoğun bakım olasılığını minimuma iniyor.

Sonuç olarak; özellikle 24. – 34. haftalar arası erken doğum riski bulunan ve çoğul gebelik yaşayan kadınlara ciğer geliştirici iğne yapılarak bebeğin akciğer gelişiminin hızlandırılması amaçlanıyor. Böylece bebekler erken doğsa bile akciğer gelişimi daha iyi seviyelerde olacağı için doğum sonrası solunum problemleri görülme ihtimali kayda değer bir şekilde düşüyor.

Bunu da Okuyun: Erken Doğumun Nedenleri Nelerdir?