Çocuklarda Tedavi Edilmeyen Kekemelik Depresyon Nedeni!

• 31 Temmuz 2025 03:39 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Bir tür konuşma bozukluğu olan kekemelik, konuşma esnasında ya da konuşmaya başlandığı anda sözcük veya sesleri duraksayarak veya tekrarlayarak çıkarma ile gelişir. Çoğunlukla 2-7 yaş arası çocuklarda görülen kekemeliğe, erkek çocuklarda 4 kat daha fazla rastlanılır. Erken dönemde (2-7 yaş) gelişen kekemeliklerin %80’i kendiliğinden geçse de yine de kalıcı olma riski bulunduğundan, ailelerin kekemeliği fark ettiği anda konuşma terapistleri ile iletişime geçmesi faydalı olacaktır. Peki, bebeklerde kekemelik belirtileri nelerdir? Geçici kekemelik ne kadar sürer?

Kekemelik Nedir, Neden Olur?

Günlük hayatta hemen hemen hepimiz konuşurken ufak tefek takılmalar, dil sürçmeleri yaşarız. Ara sıra yaşanan bu takılmalar normal kabul edilir ancak takılmaların sürekli hale gelmesi ve iletişimi etkilemesi, dil ve konuşma becerisinde bir problem olduğunu düşündürür.

Kekemelik, heyecanla bebeklerinin ilk konuşmalarını bekleyen aileler için endişe verici olabiliyor. Genellikle 2-7 yaş arasında gelişen bu konuşma bozukluğunun nedeni tam olarak bilinmese de yapılan çalışmalar, kekemeliğin nörolojik temelli bir problem olabileceğinin sinyallerini veriyor. Aynı zamanda baskı, stres ve korku altında olan çocuklarda da görülebilen kekemelik, solunum bozukluğu ve nefesi doğru kullanamama gibi durumlarda da ortaya çıkabiliyor.

Ama gelişimsel kekemelik olarak adlandırılan ve 2-7 yaş arasındaki çocuklarda görülen kekemelik türünün asıl nedeni; küçük çocukların dil ve konuşma becerisinin, söylemek istediklerini sürdürecek kadar gelişmiş olmamasından kaynaklanır. Bu nedenle dil becerisi geliştikçe, kekemeliğin kendiliğinden geçtiği görülmektedir. Ancak bazı çocuklarda kronikleşip, yetişkinlikte de devam edebilir. Bu nedenle ailelerin fark ettiği anda pedagog ve konuşma terapisti ile iletişime geçmesi, çocuğun dil gelişimi açısından oldukça önemlidir.

*Bebeklerde Ay - Ay Dil ve Konuşma Becerileri

Bebeklerde Kekemelik Belirtileri

Kekemelikte ‘bu-bu-bu-raya gel’ gibi hece tekrarları veya ‘aaaaa-nne’ örneğindeki gibi ses uzatmaları görülür. Bazen de kas geriliminin artmasına bağlı olarak çocuklar konuşmayı başlatmakta zorluk yaşamaktadır. Buna ek olarak; kekemelik problemi yaşayan çocuklar çevresinden gördüğü baskı sebebiyle endişe, korku ve heyecan gibi duyguları yoğun bir şekilde yaşayıp, bunu beden hareketlerine yansıtabilir. Diğer kekemelik belirtileri ise;

• Tek heceli sözcük yinelemeleri,
• Sözcüklerin parçalanması,
• Kekelediği kelimeler yerine başka sözcükler seçmek, cümleye gereksiz sözcük yerleştirme,
• Daha ileri durumlarda;
• Sosyal ortamlara girememe,
• Göz teması kuramama,
• Derse katılmama,
• Sıkıntılı nefes alma,
• Konuşmaya eşlik eden anormal beden hareketleri,
• Anormal ses kalitesi,
• Sık sık göz kırpma, dudak büzme olarak özetlenebilir.

Ailede Kekemelik Öyküsü Varsa Çocukta Görülme İhtimali 3 Kat Artıyor

Çocuklarda kekemelik görülme sıklığı %1 civarındadır. Erkek çocuklarda, kızlara oranla 4 kat daha fazla rastlanır. Kekemeliğin gelişimsel türü, 2-5 yaş arasında yaygındır. Genetik geçişli olduğu için, yakın akrabalarda böyle bir durum varsa çocukta da görülme ihtimali 3 kat artar. Bazen anne babalar, konuşma gelişiminin en hızlı olduğu dönemlerde çocuklarının normal kabul edilen ufak tefek konuşma bozukluğunu kekemelik olarak değerlendirip, çocuğuna baskı yapabiliyor. Bu durumda çocuk bozukluklara daha fazla takılıp, kekemeliğini pekiştirebiliyor. Bu sebeple anne babaların iletişim konusunda çocuklarına karşı daha hassas olması gerekir. Çocukta kekemelik olduğu düşünülürse, konuşma terapisti veya pedagog ile görüşülmelidir.

Kekemelik Zekâ Geriliği Değildir

Halk arasında kekemelik ile zekâ geriliğinin bağdaştırıldığı görülmektedir. Ancak kekemeliğin zekâ geriliği ile hiçbir ilgisi yoktur. Kekeme olan insanlarla iletişim kuran veya bir şekilde temas eden herkesin bu bilinçte olması gerekir.

*Bebekler Ne Zaman Konuşmaya Başlar?

Bebeklerde / Çocuklarda Kekemelik Tedavisi

Kekemelik problemi yaşayan her çocuk tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Çünkü gelişimsel kekemeliğin kendiliğinden geçme ihtimali çok yüksektir. Bu sebeple, çocuk psikiyatrisi uzmanı kapsamlı bir değerlendirme yapmalı, ona göre tedavi planı çıkarmalıdır.

Tedavi için genellikle konuşma terapistleri ile çalışılır. Terapiye kekemelik ortaya çıktıktan 3-6 ay sonra başlanır ancak ailede kekemelik öyküsü varsa veya çocuğun kekemeliği çok şiddetliyse daha önce de başlanabilir. Terapi sonrası bazı çocuklarda kekemeliğin tamamen geçtiği görülebilir. Bazı çocuklarda ise özgüven kazanımı artar ve kekemeliğin azaldığı görülür.

Kekemelik Tedavisinde Ailelerin Dikkat Etmesi Gerekenler

Gelişimsel kekemeliğin aşılmasındaki en önemli etken, anne babanın çocuğu ile olan iletişimidir. Okul öncesi dönemde kekemeliğin kendiliğinden geçmesi için anne ve babanın dikkat etmesi gerekenler ise;

• Çocuğunuzu, konuşmasını bitirene kadar dinleyin, konuşmasını kesmeyin.
• Telaşlı, aceleci ve sabırsız olmayın.
• Alay etme, uyarma veya taklidini yapma gibi çocuğu utandıracak eylemlerden kesinlikle kaçının.
• Çocuğa ‘Güzel konuş’, ‘Nefes al’ gibi direktifler vermeyin.
• Tuvalet eğitimi vb. konularda çok disiplinliyseniz, bu konularda biraz kuralları gevşetin.
• Eşinizle aranızda olan gerginlikleri asla çocuğunuza yansıtmayın. Gerginlik, korku ve stres kekemeliği daha da tetikler.
• Başkalarının yanında çocuğunuzun kekemeliği hakkında konuşmamalı, onu utandırmamalısınız. Ya da çocuğunuzu diğer çocuklarla kıyaslamamalısınız.
• Özellikle çocuğun arkadaşları tarafından alay konusu olması engellenmelidir. Bunun için öğretmeninden yardım alınabilir, öğretmen diğer çocuklara kekemeliği olan arkadaşları ile nasıl iletişim kurması gerektiğini öğreterek, çocuğun özgüven kaybetmesini önleyebilir.