Progestan: Nedir ve Hamilelikte Neden Kullanılır?

Progestan, sentetik progesteron hormonu takviyelerinin genel ismidir. Genellikle progesteron hormonu eksikliğinde veya infertilite tedavisinde tercih edilen progestanlar, daha önce bir veya birden fazla kez düşük yapan hamilelerde de kullanılabilmektedir. Piyasada hap, fitil, iğne ve ampul şeklinde bulunan bu takviyelerin mutlaka doktor gözetiminde kullanılması gerekir. Aksi halde progestan kullanımına bağlı olarak ciddi yan etkilerle karşılaşılabilmektedir. Peki, progestanın yan etkileri nelerdir? Hamilelikte progestan kullanımı bebeğe zarar verir mi? Sizler için hazırladığımız bu yazıda, progestan kullanımı ilgili merak edilenleri derledik.

Progestan Nedir?

Progesteron hormonu, kadınları hamileliğe hazırlayan en önemli hormonlardan biridir. Sağlıklı ve üreme çağındaki her kadında, yumurtalıklar tarafından yumurtlama döneminde progesteron hormonu salgılanır. Kadınlık hormonu olarak da bilinen bu hormon, döllenmiş yumurtanın (embriyo) rahime tutunabilmesi için rahim duvarını kalınlaştırma görevini üstlenir. Eğer uygun zamanda döllenme gerçekleşmezse, progesteron salımı da azalır ve bebek için hazırlanan rahim duvarı parçalanarak vücuttan atılır, yani adet kanaması gerçekleşir. Bununla birlikte progesteron hormunu gebelik döneminde rahim kasılmalarının önüne geçerek düşük yapma ve doğumun vaktinden önce başlama riskini düşürür. Buradan da anlaşılacağı üzere, hamileliğin oluşması ve sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için progesteron hormonu çok önemlidir. Progesteron hormonunun eksikliği söz konusu olduğunda ya hamilelik gerçekleşmez ya da döllenme sağlıklı bir şekilde gerçekleşse bile rahim duvarı yeterince kalınlaşamayacağı için gebelik sağlıklı bir şekilde sürdürülemez. Bu nedenle progestan adı verilen sentetik progesteron hormonu takviyelerine başvurulur. Progestan takviyeleri oral, enjeksiyon veya vajinal fitil şeklinde sunulmaktadır. Bu ilaçlar, kesinlikle doktor gözetimi olmadan kullanılmamalıdır. Zira bazı özellikli durumlarda progestan kullanımı çok ciddi problemlere yol açabilmektedir.

Progestan Kullanımı Hangi Durumlarda Gerekir?

Progestan kullanımı, genellikle progesteron düşüklüğü olanlar ve infertilite tedavisi görenler için tercih edilir. Detaylandıracak olursak; progesteron hormonu eksikliği sebebiyle hamile kalamayanlara, adet düzensizliği ve yumurtlama problemi olanlara, polikistikover sendromu olan kişilere, daha önceki gebeliklerinde bir veya birden fazla kez düşük yapmış kadınlara, erken doğum veya düşük riski olan hamilelere progestan tedavisi başlanabilir. Ancak bu ilaçlar kesinlikle doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Her ne kadar yapay formda olsalar da progestanlar vücutta hormon gibi davranırlar ve hormon üretimini tetiklerler. Bu nedenle kontrolsüz kullanımlarda ciddi yan etkilere neden olabilirler. Bazı özel sağlık problemleri olan kişilerde ise kullanılması sakıncalı olabilmektedir. Örneğin; karaciğer hastalığı bulunanlar, meme kanseri olanlar, geçmişte felç, kalp krizi veya pıhtılaşma sorunu yaşayan hastalar tedaviden önce mutlaka doktorlarını bilgilendirmelidirler.

Progestanın Yan Etkileri Nelerdir?

Her ilaç gibi progestan kullanımının da bazı yan etkileri olabilmektedir. Özellikle vücudun hassasiyet kazanmasına bağlı olarak hamilelikte progestan yan etkileri daha fazla hissedilebilir. Bu yan etkiler genellikle hafif ve geçicidir ancak her ihtimale karşı belirtiler hissedildiğinde doktorla iletişime geçmek faydalı olacaktır.

Progestanın hafif yan etkileri aşağıdaki gibidir;

• Göğüs ağrısı ve hassasiyeti,
• Baş ağrısı,
• Kabızlık,
• İshal,
• Kusma,
• Yorgunluk,
• Kemik, kas, eklem ağrısı,
• Burun akıntısı,
• Hapşırma,
• Öksürük,
• Sinüzit,
• Faranjit,
• İdrar yolu enfeksiyonu,
• Vajinal mantar veya vajinal akıntı,
• Uykusuzluk,
• Ruh hali değişiklikleri.

Bu yan etkilerin dışında, progestan kullanımına bağlı olarak daha ağır yan etkilerle de karşılaşılabilir. Nadir karşılaşılan bu gibi durumlarda mutlaka sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.

Progestanın nadir görülen şiddetli yan etkileri ise şunladır;

• Şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, migren,
• Kollarda ve bacaklarda uyuşma, zayıflık,
• Denge kaydı ve koordinasyon eksikliği,
• Memede yumru oluşumu,
• Hızlı nabız,
• Nefes alma ve yutma zorluğu,
• Keskin göğüs ağrısı,
• Yavaş ve zor konuşma,
• Nefes darlığı,
• Görme kaybı, çift veya bulanık görme,
• Beklenmeyen vajinal kanama,
• Yüz, boğaz, dil, eller, ayaklar, ayak bilekleri, alt bacaklar veya gözlerde şişme,
• Deri döküntüsü, kurdeşen, kaşıntı,
• Epilepsi krizi,
• Mide ağrısı ve şişmesi ve
• Depresyon.

Progestan Yan Etkileri Hissedildiğinde Ne Yapılmalı?

Yukarıda belirtilen yan etkiler ile karşılaşıldığında ne yapılması gerektiği, özellikle hamilelikte progestan kullananlar tarafından merak konusudur. Öncelikle belirtiler hissedildiğinde doktorla iletişime geçilmelidir. Nadir görülen şiddetli yan etkiler tıbbi müdahaleler gerektirebilir ve ilaç kullanımı sonlandırılabilir. Fakat hafif yan etkiler ile karşılaşıldığında ilaç değişikliği tercih edilebilir. Bu nedenle belirtiler hissedildiğinde mümkün olan en kısa sürede doktora danışmak gerekir.

Sağlıklı Bir Gebeliğin Mimarı Olan Hormonlar!

Progestan Nasıl Kullanılır?

Progestanın piyasada çok farklı formları bulunmaktadır. Bu nedenle doktorun tavsiye ettiği formda, miktarda ve şekilde kullanmak gerekir. Yapılan araştırmalar, ağızdan alınan hap veya tablet şeklindeki progestan takviyelerinin emilim oranının düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle daha çok vajina içine yerleştirilen fitil şeklindeki progestanlar tercih edilmektedir. Bunun dışında enjeksiyon (iğne) şeklinde de reçete edilebilmektedir.

Hamile Kalmak İçin Progesteron Kaç Olmalı?

Sağlıklı bir hamilelik için progesteron hormonunun vücutta belli bir seviyede olması gerekir. Özellikle kısırlık teşhisi ve tedavilerinde progesteron hormonu seviyesinin kontrol edilmesi gerekir. Bu nedenle doktorlar, hamile kalmakta zorlanan kadınlardan progesteron testi isteyebilirler. Progesteron testi kan örneği ile yapılan, oldukça basit bir testtir. Test sonucunun ise sağlıklı kadınlarda aşağıdaki değerler arasında olması beklenir.

• Adet döngüsünün ortasındaki kadınlarda 5 – 20 ng/mL,
• Hamileliğin ilk trimesterinde (ilk üç aylık dönem) 11.2 – 90 ng/mL,
• Hamileliğin ikinci trimesterinde (ikinci üç aylık dönem) 25.6 – 89.4 ng/mL,
• Hamileliğin üçüncü trimesterinde (üçüncü üç aylık dönem) 48.4 – 42.5 ng/mL,
• Menapoz sonrası veya adet döngüsünün başlangıcında 1 ng/mL arasında olmalıdır.

Progesteron Kaç Olursa Hamile Kalınır?

Progesteron Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Yumurtlama hormonu olarak da bilinen progesteron, hamile kalmak ve gebeliği sağlıklı bir şekilde sürdürebilmek için hayati öneme sahiptir. Normalden az salgılandığında ise başta hamilelik olmak üzere pek çok konu üzerinde olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Örneğin, vücut yeteri kadar progesteron hormonu üretemediğinde rahim duvarı yeteri kadar kalınlaşamaz. Bu nedenle döllenme gerçekleşse dahi embriyonun rahme tutunması güçleşeceğinden gebelik tehlikeye girer.

Progesteron düşüklüğü belirtileri arasında şunlar yer almaktadır;

• Ruh hali değişiklikleri
• Baş ağrısı, migren,
• Adet döngüsünde düzensizlik,
• Normalden çok veya az adet kanaması.

Bunlara ek olarak, progesteron hormonunun eksikliğine bağlı olarak östrojen hormonu daha baskın hale gelebilir ve aşağıdaki belirtilere neden olabilir;

• Cinsel istekte azalma,
• Safra kesesi sorunları,
• Yoğun kanamalar,
• Kilo alımı,
• Göğüslerde hassasiyet ve fibrokistik oluşumlar.

Hamilelikte Progestan Kullanımı Bebeğe Zarar Verir mi?

Progestan kullanımı, özellikle daha önce bir veya birkaç kez düşük yapan kadınlarda düşük tehdidini önlemek için sıklıkla kullanılan tedavilerden biri. 1950'li yıllarda yapılan bazı araştırmalar progesteronun düşük yapma üzerindeki etkilerini ortaya çıkartmış, düşük riski olan kadınlarda progesteron kullanımının gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam etmesini desteklediğine dair kanıtlar elde edilmişti. Öte yandan, Birmingham Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, daha önce düşük yapmış ve yeni gebeliğinin ilk haftalarında kanama şikâyeti olan kadınların progestan kullanımından fayda görebileceğini göstermiştir. Ancak araştırma sonuçlarında, tüm kadınların olumlu sonuç alacağına dair bir kanıya varılmamış, yalnızca progeston kullanımının yararlı olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Buradan da anlaşılacağı üzere, hamilelikte progestan kullanımının bebeğe zarar vermeyeceği, aksine gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerlemesine yardım edebileceği görülmektedir.

Hamilelikte Sizi Yöneten 5 Hormon!