Doğumda Rahim Yırtılması: Nedenleri Ve Tedavisi

Nadir ancak ciddi bir durum olan rahim yırtılması, acil sezaryen ve ardından rahmin cerrahi olarak onarılmasını gerektirir.

• 17 Eylül 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Geçmişte sezaryen doğum yapan kadınların bir kısmı sonraki doğumlarında vajinal doğum yapmayı tercih edebilir. Ancak bu durumun bazı riskleri mevcut. Bu risklerden en önemlisi ise doğum sırasında ortaya çıkabilen rahim yırtılmasıdır. Tıp dilinde “uterin rüptür” olarak adlandırılan bu durum, özellikle daha önce rahminde kesi yapılmış kadınlarda görülür. Hadi gelin, doğumda rahim yırtılması ile ilgili tüm merak edilenleri birlikte inceleyelim.

Rahim Yırtılması Nedir?

Doğumda rahim yırtılması, rahim duvarında zayıflamış bir bölgenin, kasılmaların oluşturduğu basınç nedeniyle açılmasıdır. Bu yırtık, çoğunlukla önceki sezaryen doğumda yapılan kesinin bulunduğu bölgede görülür. Benzer şekilde, miyom ameliyatı (miyomektomi) geçiren kadınlarda da skar hattı boyunca yırtılma riski vardır.

Doğumda Rahim Yırtılması Ne Kadar Yaygındır?

Rahim yırtılması oldukça nadir görülen bir doğum komplikasyondur. Özellikle daha önce düşük transvers sezaryen geçirmiş kadınlarda vajinal doğum denendiğinde risk, %1’den daha azdır. Buna karşın, rahminde kesi bulunmayan kadınlarda rahmin kendiliğinden yırtılma olasılığı ise çok düşüktür. Hesaplamalara göre bu oran yaklaşık 17.000’de 1 olarak belirtilmektedir.

Riskin artmasına yol açan faktörler şunlardır:

• Daha önce geçirilen sezaryen doğum sayısı
• Rahimde yapılan ameliyatların türü
• Kullanılan kesi tekniği
• Doğumun suni sancı (oksitosin) veya prostaglandin ile başlatılması

Rahim Yırtılmasının Belirtileri

Rahim yırtılması belirtileri genellikle aniden ortaya çıkar ve doğum sırasında hızlı şekilde ilerler. En sık görülen belirtiler:

• Karında şiddetli ağrı veya “bir şeyin yırtıldığı” hissi,
• Omuz, sırtın üstü ve karında yayılan ağrı,
• Vajinal kanama,
• Kan basıncında düşme ve baş dönmesi,
• Hızlı kalp atışı, nefes darlığı,
• Fetal kalp atışlarında düzensizlik (vakaların %70’inde)

Epidural anestezi uygulanmış olsa bile bu ağrı hissedilebilir. Bazı kadınlarda ise belirgin bir belirti olmayabilir. Bu nedenle doğum sırasında bebeğin kalp atışlarının sürekli olarak takip edilmesi son derece önemlidir.

Rahim Yırtılması Riskini Artıran Faktörler

Rahim yırtılması, daha çok rahim ameliyatı yapılan kadınlarda görülür. Ancak kesinin tipi riski belirleyen en önemli faktördür:

• Yüksek dikey kesi (klasik kesi): En riskli kesidir, özellikle prematüre doğumlarda tercih edilir.
• Düşük enine kesi: En yaygın yapılan kesidir ve rahim yırtılması riski en düşük olandır.
• Alçak dikey kesi: Risk, düşük enine kesiden daha yüksek; klasik kesiden ise daha düşüktür.

Rahimde hangi kesi türünün yapıldığını anlamak için sadece yara izine bakmak yeterli değildir. Bu bilgi, ancak tıbbi kayıtlar ve doktorunuzun değerlendirmesi ile öğrenilebilir.

Doğumda Rahim Yırtılmasının Olası Komplikasyonları

Rahim yırtılması hem anne hem de bebek için ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar:

• Plasentanın rahim duvarından ayrılması sonucu bebeğe giden oksijenin kesilmesi,
• Bebeğin yaşamını tehdit eden ciddi oksijen yetersizliği,
• Anne için iç kanama ve hayati tehlike,
• Nadiren rahmin alınmasını gerektiren (histerektomi) durumlar

Rahim Yırtılması Nasıl Tedavi Edilir?

Rahim yırtılması acil müdahale gerektirir. Böyle bir durumda yapılması gereken ilk şey, acil sezaryenle bebeğin doğurtulmasıdır. Ardından rahim cerrahi olarak onarılır. Anneye enfeksiyon riskine karşı antibiyotik verilir. Çok nadir vakalarda, kanamanın durdurulamaması nedeniyle rahmin alınması gerekebilir.

Rahim Yırtılması Nasıl Önlenir?

Doğum sırasında rahim yırtılmasını önlemenin kesin bir yolu yoktur. Ancak risk taşıyan kadınlarda önlem alınabilir. Daha önce sezaryen doğum yapmış olanlar için doktorlar doğum planını buna göre şekillendirir. Vajinal doğum (SSVD) için en uygun adaylar, düşük enine kesi olan kadınlardır. Yüksek dikey kesi veya daha önce rahim yırtığı yaşayan kadınlar içinse genellikle en güvenli seçenek yeniden sezaryendir.

Sonuç olarak rahim yırtılması yaşayanlar için bu süreç oldukça korkutucu olabilir; ancak modern doğum takibi ve acil müdahaleler sayesinde anne ve bebeklerin büyük çoğunluğu sağlıklı bir şekilde toparlanır. Vajinal doğum yapmayı düşünen anneler, mutlaka doktorlarıyla doğum seçeneklerini ayrıntılı şekilde konuşmalı, riskler ve faydaları göz önünde bulundurmalıdır.

Bu içeriğimiz de ilginizi çekebilir:

Doğum Sonrası Endometrit (Postpartum Endometrit) Nedir?

Kaynak: 1