Rahim İçi Gelişme Geriliğinin Nedenleri (bebeğin Geriden Gelmesi)

Halk arasında bebeğin geriden gelmesi olarak bilinen rahim içi gelişme geriliği hakkında bütün merak ettiklerinizi aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Rahim İçi Gelişme Geriliği - Bebeğin Geriden Gelmesi

Rahim içi gelişme geriliği terimi, (İUGG) anne karnındaki bebeğin gebelik haftasına göre olması gerekenden daha küçük olduğu durumu ifade eder. Hamilelerin yaklaşık %3 ile %’7’si arasında görülen rahim içi gelişme geriliğinde bebek, anne karnındaki gelişimini ve kilo alımını olması gereken oranda tamamlayamamaktadır. Bu yazımızda, halk arasında gebelikte bebeğin geriden gelmesi olarak bilinen rahim içi gelişme geriliği hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.

Rahim İçi Gelişme Geriliği (Bebeğin Geriden Gelmesi) Neden Olur?

Rahim içi gelişme geriliğinin nedeni anneye, bebeğe ve plasentaya ait sebepler olmak üzere 3 kategoride incelenir.

Anneye bağlı etkenler;

• Gebelikte sigara içme alışkanlığı: Gebelik dönemi boyunca anne adayının sigara içme alışkanlığını devam ettirmesi, bebeğin olması gereken kilonun altında doğmasının en büyük nedenlerinden biridir. Bu nedenle hamile olduğunuzu öğrendiğiniz andan itibaren bebeğinizin sağlığı için mutlaka sigarayı bırakmalısınız.
• Anne adayının sağlıklı beslenmemesi: Bebeğin düzenli olarak büyümesi, annenin tükettiği yiyeceklerle doğrudan alakalıdır. Eğer anne adayı hamileliğinde düzensiz ve sağlıksız beslenirse, rahim içi gelişme geriliğinin görülme ihtimali artar.
• Aşırı stres ve yorgunluk: Anne adayının gebeliği boyunca ağır şartlar altında çalışma hayatına devam etmesi, stresli bir ortamda hamileliğini sürdürmesi de rahim içi gelişme geriliğinin önemli nedenlerinden biridir.
• Anne adayındaki rahatsızlıklar: Gebelik döneminde oluşan veya daha önce başlamış olan bazı rahatsızlıklar da bebeğin olması gerekenden daha ufak olmasına neden olabilir. Örneğin; gebelik zehirlenmesi, yüksek tansiyon ve romatizmal hastalıklar…
• Anne adayının minyon yapıda olması, yetersiz kilo alması: Gebelikten önce anne adayının 45 kg ve altı olması, bebeğin küçük doğma olasılığını arttırmaktadır.

Bebeğe bağlı etkenler;

Anne karnındaki bebeğin geçirmiş olduğu enfeksiyonlar gelişme geriliğine sebep olabilir. Bebeğe ait kromozom hastalıkları ve kalp rahatsızlıkları da gelişme geriliğinin sebepleri arasındadır.

Plasentaya bağlı etkenler;

Plasenta, anne tarafından gelen besin ve oksijenin bebeğe transfer edilmesinde yardımcı olur. Eğer plasentanın bu görevini tam olarak yapmasına engel olacak bir sorun söz konusu olursa, bebekte gelişme geriliği görmek kaçınılmaz olur.

Rahim İçi Gelişme Geriliğinin 2 Türü Vardır

1)Simetrik Gelişme Geriliği

Simetrik gelişme geriliğinde bebeğin vücudunun büyümesi orantılı olarak geri kalmaktadır. Yani bebeğin tüm ölçümleri olması gerekenden azdır. Asimetrik Gelişme Geriliği’ne kıyasla çok daha ciddi bir durum olan Simetrik Gelişme Geriliği, genellikle kromozom anomalileri veya rahim içi enfeksiyonlara bağlı olarak gelişmektedir.

2)Asimetrik Gelişme Geriliği

Asimetrik Gelişme Geriliği ise daha çok gebeliğin son zamanlarında ortaya çıkan gebelik zehirlenmesi veya diyabet gibi sağlık sorunları neticesinde bebeğin yağ depolarının azalmasıdır. Asimetrik Gelişme Geriliği’nde bebeğin bacak ve baş boyu normal ancak karın boyu ve kilosu olması gerekenden geridedir.

Rahim İçi Gelişme Geriliğinin (IUGR) Teşhis ve Tedavisi

Rahim İçi Gelişme Geriliği teşhisi, muayenelerde rahmin küçük saptanması ve ultrasonografide bebeğin olması gerekenden daha küçük olması ile konulur. Ancak son adet tarihinin tam olarak bilinmemesi veya rutin kontrollerin aksatılması yanlış teşhis koyulmasına sebebiyet verebilir. Bu nedenle gelişme geriliğinden şüphelenen hekimler, bebeğin baş çevresi, baş çapı, karın çevresi ve uyluk kemiği ölçümlerini bir arada değerlendirir. Eğer sonraki kontrollerde de gelişme geriliği artarak devam ediyor ise kesin tanı koymak mümkündür denebilir. Bazı durumlarda bebeğin aile yapısı (genetik) nedeniyle olması gerekenden küçük olması, yanlış teşhis koyulmasına neden olabiliyor.

Eğer bebeğin 2-3 hafta geriden geldiği saptanırsa, aynı anda kalp atımları bozuksa veya amniyotik sıvıda azalma gibi ciddi durumlar söz konusuysa durum değerlendirmesi yapılır. Eğer gebelik haftası da elveriyorsa ve bebeğin doğumunun yaşam şansını arttıracağı düşünülüyorsa sezaryen doğum kararı alınabilir. 

Rahim İçi Gelişme Geriliği Teşhisi Koyulanlar İçin Öneriler

Rahim boyu ölçümü, bebeğin ultrason ölçümleri ve diğer tetkikler yapıldığında IUGR şüphesi kuvvetli ise anne adayına yatak istirahati verilebilir. Beslenme düzeninde değişiklikler yapılması ve sigara kullanılıyorsa mutlaka bırakılması gerekir. Stres yaratan olaylardan kaçınması ve düzenli uyuması önerilir. Bu süreçte bir enfeksiyon olup olmadığını tespit edebilmek için çeşitli tetkikler yapılır. Haftada 1 – 2 kere NST istenebilir.

Rahim İçi Gelişme Geriliğinin (IUGR) nedenleri her zaman için tam anlamıyla kontrol edilemeyebilmektedir. Ancak yukarıda saydığımız uyku, beslenme gibi faktörler kontrol edilebilir faktörlerdir. Bu nedenle rahim içi gelişme geriliği tanısı koyulan anne adaylarının bu faktörleri ciddiye alması gerekir. Ayrıca herhangi bir şikâyetiniz olmasa bile düzenli aralıklarla doktor kontrollerine gitmeniz, erken tanı ve önlem alınmasına yardımcı olur.