Gebelikte Astımın Anne Adayına Ve Bebeğe Etkisi

Astım hastalığı tıpta, göğüste baskı ve sıkışma hissi veren ve nöbetler halinde gelen hırıltılı solunum, nefes darlığı ve öksürük şikayetleri ile ortaya çıkan bir hastalık olarak tanımlanır.

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Astım hastalığı tıpta; göğüste baskı ve sıkışma hissi veren ve nöbetler halinde gelen hırıltılı solunum, nefes darlığı ve öksürük şikayetleri ile ortaya çıkan bir hastalık olarak tanımlanır. Bazı durumlarda astıma alerjik nezle belirtileri de eklenebilmektedir. Gebelikte astım en sık görülen hastalıklardan birisidir. Tüm hamilelerin yüzde 4-7'sinde astım görüldüğü belirtilir. Astım ilk defa hamilelik sırasında da ortaya çıkabilirken, daha önce anne adayında var olan astım, bu dönemde daha kötüleşebilir. Düzenli  ve iyi bir şekilde tedavi edilmeyen astım bebek ve anne açısından ciddi sorunlar yaşatabilir.

Gebelikte Astım

Gebelik döneminde solunum sisteminde ortaya bazı fizyolojik değişiklikler çıkmaktadır. Bu değişikliklerin hepsi normal olarak kabul edilir. Bu durumun gebeliğe uyumu için gerekli olduğu düşünülür. Özellikle son dönemlerde östrojen homonun etksiyle vücutta oluşan genel ödeme bağlı olarak, solum yollarında ödem ve şişlik oluşabilir. Bunun sonucunda anne adayında burun tıkanıklığı akıntı ve horlama ortaya çıkabilir. Son yıllarda tıptaki gelişmeler gebelik sürecinde astımlı kadınlarla ilgili olumlu gelişemeler sağlanmaktadır. Astım çok şiddetli olmadığı sürece anne adayı gebelik dönemini iyi geçirebilir. Akut astım sebebiyle tedavi gereken hamilelerin yüzde 19'luk bir kısmında erken doğum görülmektedir. Kontrol altında olmayan astım ciddi sonuçları doğurabilir. Bu sonuçlarda, anne bebek ölümü ve sakatlığına neden olabilmektedir. Buna sebep olarak, rahim kan akımının azalması olarak gösterilir.  

 Bakmanızda Fayda Var: Astım Nedir? 

Gebelikte Astım Kontrol Altında Tutulmalıdır

Gebelikte önemli olanın astımın gebelik boyunca çok iyi bir biçimde kontrol altında tutmak gerektiği ifade edilir. Mümkün olduğunca astım, gebeliğin ilk zamanlarında kontrol altına alınmaktadır. Astımı olan gebelerde bulantı, kusma, yüksek tansiyon, erken doğum ve kanama riski normal gebelere oranla daha fazla olabilmektedir.  

Hamilelikte Astım Krizi - Astım Atakları

Düşük astım bulguları normal gebelerde de görülebilmektedir. Durumun ciddiyetini gösteren belirtiler arasında hızlı kalp atışı, zorlu solunum, soluk alıp verme süresinin uzaması yer alır. Hastanın ataları uyarıcı faktörlerden kaçınılması istenir. Gebe olmayan hastalarla aynı şekilde yapılmaktadır. Astım krizinde anne adayının erken dönemde hastaneye yatırılması önerilir. Gebelikte astım vakasına karşı anne adayının polenler ve tozlar konusunda dikkatli olmaları  önerilir. Söz konusu alerjenlerin gebelik döneminde astım krizini tetikleyebileceği ve oldukça alevlendirebileceği nedeniyle anne adayının bu alerjenlerden uzak durmaları önerilir.   

Astıma Neden Olan Kişisel Faktörler 

Astıma neden olan kişisel faktörlerin başında genetik gelir. Ailesinde astım öyküsü olan anne adaylarında sık görülmektedir. Genetik olarak  astıma yatkın olan kişilerin duygusal durumları hastalığın ortaya çıkmasına neden olan kişisel faktörler arasında yer alıyor. Astım çocukluk çağında erkeklerde, yetişkinlik dönemimde kadınlarda daha sık görülmektedir.

Astımın Şiddetlenmesine Neden Olan Çevresel Faktörler

Astımın ortaya çıkmasında etkili olan çevresel faktörler aynı zamanda astım belirtilerinin de şiddetlenmesine neden olur. Bunlar;

• Enfeksiyonlar
• Hava Kirliliği
• Alerjenler; kedi, köpek gibi ev hayvanları, ev tozu akarları, küf mantarı, hamam böceği, polenler vs.
• Sigara; hastalığın oluşumunda ve kriz oluşumunda ve tedavinin etkisiz kalmasında önemli rol oynar.
• Katkı maddesi bulunan besinler
• İlaçlar (asprin, bazı ağrı kesiciler vs.)

Astımlı Hamilelerde Normal Doğum

Gebeliğin son haftalarında astım da herhangi bir şiddetlenme görülmez. Normal doğum sırasında daha önce kullanılan ilaçlara devam edilir. Stresin astımı tetiklemesi durumunda rahatlatıcı ilaçlar uygulanabilmektedir. Astımlı bir anne adayı normal bir gebelik sürebilir, normal doğum yapabilir ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirebilir.

Astımlı Hamileler Sezaryen Doğum

Uzmanlar astımlı anne adaylarına sezaryen doğum yapılacaksa  bölgesel anestezinin tercih edilmesini tavsiye ederler.  

Gebelikte Astımın Anne ve Bebeğe Etkileri

Gebelik döneminde tedavi gören astımlı anne adaylarının yaklaşık olarak üçte birinde şikayetler hafifler, üçte biride değişiklik olmaz, üçte birinde ise, şikayetler şiddetlenir. Ayrıca anne adayının farklı şikayetlerinde astım, farklı seyirler gösterebilmektedir. Gebelik döneminde görülen stres ve gastroözofageal reflü de astımın şiddetini artıran etkenler arasında belirtilir. Astım belirtileri şiddetli olmayan gebelerde rahim kan akımı ve kan oksijeni azalarak anne ve bebekte bazı sorunların oluşmasına neden olabilmektedir. Bu sorunlar;  

 Annede;

• Şiddetli kusma 
• Hipertansiyon
• Vajinal kanama
• Anne ölümünde artış
• Sezaryen endikasyonu

 Bebekte;

• Prematüre doğum
• Bebek taşikardisinde artış
• Perinatal bebek ölümünde artış
• Perinatal hipokside artış
• Anne karnında büyüme geriliği ve düşük doğum ağırlığı
• Astımın doktor kontrolü altında olması durumunda bahsedilen bu sorunların hiç gerçekleşmeyeceği belirtilir.  

Bebekte Astım Olma Riski 

Astım olan anne adaylarının en büyük korkularından birisi de bebeklerinde de bu hastalığın ortaya çıkma olasılığıdır. Yapılan araştırmalara göre, astımlı annenden doğan bebeklerin yüzde 20'sinde bu hastalığın görüldüğünü ortaya koymaktadır. Bu durumun genel popülasyonda görülen oranın üzerinde olduğu, ancak bebeğin anne sütüyle beslenmesi, bebeğin bulunduğu ortamda sigara içilmemesi ve alerjen faktörlerinden kaçınma bu oranın azalmasına yardımcı olabildiği ifade edilir. Yukarıda bahsedilen alerjenlerin astımı tetiklediği ve oldukça alevlendirdiği ifade edilmektedir.  

Doktorunuza Danışın

Gebelikte astım şikayetiniz oluştuysa ya da daha önce astım hastası iseniz, hamileliğiniz boyunca doktor kontrolde olmanız önerilir. Hamilelik döneminde yaşanacak astım şikayetlerini mutlaka doktorunuzla paylaşmalı onun yönlendirmeleri konusunda hareket etmelisiniz.