Doğumsal Bir Anomali: Dudak Ve Damak Yarığı Neden Olur?

Bebeklerde dudak damak yarığı neden olur, ameliyatı nasıl ve ne zaman yapılır, dudak - damak yarığı olan bebeklerde beslenme nasıl olmalı? Tüm detaylar makalemizde...

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Bebeklerde Yarık Damak Dudak Nedir, Neden Olur?

Halk arasında tavşan dudak olarak bilinen dudak yarığı, bebek anne karnındayken gelişen bir doğumsal kusurdur. Anne karnındaki bebeğin dudaklarını oluşturan hücreler 5. haftada, damağını oluşturan hücreler ise 9. haftada birleşmeye başlar ve bu birleşme 12. haftada tamamlanır. Bu süreçte yapıların birleşmesini engelleyen herhangi bir durumla karşılaşıldığında yarık damak, yarık dudak veya yarık damak-dudak dediğimiz durum meydana gelir. Dünya geneline baktığımızda her 1000 canlı doğumdan 1’inde bu hastalık ile karşılaşılır. Eldeki verilere göre; bu hastalığa sahip çocukların %46’sında yarık damak ve dudak beraber görünmektedir. %33’ünde sadece damak, %21’inde ise sadece dudak yarığına rastlanılmaktadır. Tek taraflı yarık, çift taraflı yarığa göre daha sık görülür. Bu makalemizde, yarık dudak-damak ameliyatı ve yarık dudak-damaklı bebeklerde beslenme ile ilgili tüm merak edilenleri bulabilirsiniz.

Yarık Damak Dudak Neden Olur?

Bebeklerin yüz gelişimi, gebeliğin 3. ayında tamamlanmış oluyor. Ancak bu gelişim, nedeni tam olarak bilinmeyen bir sebeple sekteye uğradığında, yarık damak – dudak hastalığı ile karşılaşılıyor. Bu hastalığın nedeni halen tam olarak bilinmemektedir ancak aşağıdaki durumların riski arttırdığı düşünülmektedir;

• Akraba evlilikleri,
• Gebelikte sigara ve alkol kullanımı,
• Vitamin ve folik asit eksikliği,
• Kan sulandırıcı ilaçlar veya
• Epilepsi ilaçları

Hastalığın gelişiminde genetik faktörler de etkilidir. Eğer ailede böyle bir öykü varsa, bebekte hastalığın görülme olasılığı artar. Yarık damak – dudak varlığı, gebeliğin 13. haftasından itibaren anlaşılabilir. Ultrason görüntüleri genellikle tanı koymak için yeterlidir.

*Sarılık ile ilgili tüm merak edilenler için buraya tıklayabilirsiniz.

Bebeklerde Dudak Damak Yarığı Tedavisi

Yarık dudak ameliyatı genellikle 10 haftalıkken yapılır. Burada önemli olan bebeğin kilosu ve kan değerleridir. Eğer bebek 5 kilogramın üstündeyse, kan değerleri en az 10 gr / dl ise operasyon yapılabilir. Yarık damak ameliyatları ise 7. – 9. ay arasında uygulanır. Hastalığın şiddetine göre, ilerleyen zamanlarda ek ameliyatlar gerekebilir. Ameliyatların ana amacı; çocuğun beslenmesini sağlamak, konuşma problemlerinin önüne geçmek ve çocuğun psikolojik açıdan sorun yaşamaması için bölgeye estetik görünüm kazandırmaktır. İyi tedavi edilmeyen çocuklarda; orta kulak iltihabı, zatürre ve gelişme geriliği gibi sorunlar görülebilmektedir. Bu nedenle bebeğin öncelikle bir çocuk doktoru, daha sonra plastik cerrah, ortodontist, çocuk genetik uzmanı ve kulak burun boğaz uzmanı tarafından değerlendirilmesi önemlidir.

Yarık Damak - Dudaklı Bebeklerde Beslenme Nasıl Olmalı?

Bu problem ile doğan bebekler için çözülmesi gereken en önemli sorun beslenmedir. Hastalığın şiddetine göre beslenme şeklinde değişiklikler olsa da ilk önce emzirmenin denenmesi ve annelerin mutlaka cesaretlendirilmesi gerekir. Bebeğin emme gücü diğer bebeklere göre elbette düşük olacaktır ancak emdikçe bölgedeki kaslar gelişeceğinden, zamanla daha verimli bir emzirme süreci yakalanabilir. Biberon ve kaşık yardımıyla da beslenme denenebilir. İleri vakalarda ise ortodontistler tarafından bebeğin beslenmesini kolaylaştıracak beslenme plakları yapılabilir. Yarık dudak – damak hastalığı ile doğan bebeklerde, ağızdan hava yutma daha fazla olacağından, sık sık gazının çıkartılması gerekir. Her beslenmeden sonra çok az su içirerek bölgenin steril kalması sağlanabilir.

*Down sendromu hakkında bunları biliyor musunuz?

Yarık Dudak Damak Ameliyatı

Yarık dudak – damak ameliyatları genel anestezi altında uygulanır. Operasyon ortalama 2 – 4 saat kadar sürmektedir. Ameliyat sonrası bakım önemli olduğundan, mutlaka bebek hemşiresi tarafından aile bilgilendirilmelidir. Operasyondan sonra bebeğin elini ağzına götürmesi engellenmeli, besinler hem kalori hem de fiziksel özellikleri göz önüne alınarak seçilmelidir. Sadece yarık dudak ameliyatı olan bebeklerde bölgeyi steril tutmak yeterlidir. Ortalama 6 – 7 gün içinde dikişler alınır. (veya kendiliğinden erir.)

Yarık damak ameliyatlarından sonraki bakım ise yarık dudak ameliyatlarına göre biraz daha zorlu ve sabır gerektiren bir süreçtir. Ameliyattan sonra ağız içinde kanama olabilir. Bu kanama bebekte boğulmaya neden olabileceğinden, ebeveynlerin bebeği çok dikkatli takip etmesi gerekir. Ameliyattan sonraki ilk günlerde bebeğin maması parçacıklı olmamalıdır. Bebeğin 1 ay kadar elinizi ağzına götürmesi engellenmelidir. Ameliyattan önce ortodontik inceleme, ameliyattan sonra konuşma terapisi, mutlaka tedavi planına eklenmelidir.