Meningokok Aşısı Nedir? Kimlere, Ne Zaman Yapılır?

Bu yazımızda meningokok aşısı ile ilgili tüm merak ettiklerinizi bulabilirsiniz.

• 25 Ağustos 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Meningokok hastalığı; beyin ve omurilik zarlarını etkileyen bakteriyel menenjit ve kan dolaşımında gelişen enfeksiyonlara yol açabilir. Menenjit aşıları ise meningokok bakterisinin neden olduğu bu ciddi hastalıklara karşı koruma sağlar. Meningokok bakterisinin farklı türleri bulunduğundan, enfeksiyona karşı farklı aşılar geliştirilmiştir. Aşılar genellikle ergenlik öncesi, ergenlik çağındaki gençler ve risk altında olan kişilere uygulanır. Bu yazımızda, menenjit aşısı ile ilgili tüm merak ettiklerinizi bulabilirsiniz. Keyifli okumalar!

Menenjit Aşısı Neden Önemlidir?

Meningokok hastalığı son derece bulaşıcıdır ve kişiler arası yakın temasla kolayca yayılabilir. Yıllardır milyonlarca insana uygulanan meningokok aşıları ise kişilerin bağışıklık sisteminin hastalıkla tanışıp savaşmasını sağlayan güvenilir bir korunma yöntemidir. Aşı yaptırmak sadece bireyi değil, toplumu da korur. Aşılanan kişiler, hastalığı başkalarına bulaştırma riskini azaltır. Bu da aşı olamayan bebekler, ciddi hastalıkları olan bireyler veya alerji nedeniyle aşı yaptıramayanlar için dolaylı bir koruma sağlar.

Menenjit Aşısı Nasıl Etki Eder?

Menenjit aşıları, hastalık yapıcı özelliği ortadan kaldırılmış bakteriler içerir. Aşı yapıldığında, bağışıklık sistemi antikor adı verilen koruyucu proteinler üretir. Üretilen antikorlar gerçek bakteriyle karşılaştığında ise çok hızlı tepki vererek kişilerin hastalığa yakalanmadan korunmasını sağlar.

Menenjit Aşılarının Türleri

Bugün çocuklara uygulanabilen üç ana menenjit aşısı vardır:

• MenACWY: A, C, W ve Y tiplerindeki meningokok bakterilerine karşı koruma sağlar.
• MenB: B tipi meningokok bakterisine karşı geliştirilmiştir.
• MenABCWY: Hem MenACWY hem de MenB aşılarının özelliklerini tek dozda birleştiren 5’i 1 arada aşıdır.

Menenjit Aşısı Ne Zaman Yapılır?

Aşıların uygulanma zamanı çocuğun yaşı, sağlık durumu ve maruz kalma riskine göre değişir.

Rutin Uygulama:

• MenACWY: 11–12 yaşında ilk doz, 16 yaşında hatırlatma dozu yapılır. Eğer ilk doz 13–15 yaş arasında uygulanmışsa, 16–18 yaşlarında mutlaka pekiştirme dozu yapılmalıdır. İlk doz 16 yaşından sonra yapılmışsa ek doza gerek yoktur.
• MenB: Sağlıklı tüm bireylere rutin önerilmese de, yüksek risk grubundaki 10 yaş üzeri çocuklara uygulanır. Risk taşımayan gençlerde 16–23 yaş arasında, özellikle 16–18 yaş döneminde tercih edilir. Genellikle iki doz şeklinde yapılır.
• MenABCWY: 10 yaş ve üzeri çocuklara, MenACWY ve MenB’nin birlikte uygulanmasının planlandığı durumlarda tek seferde uygulanabilir.

Yüksek Risk Grubundakiler

Bazı kişiler menenjit açısından daha yüksek risk taşır. Bunlar:

• Menenjitin yaygın olduğu ülkelere seyahat eden veya orada yaşayanlar,
• Salgın döneminde bulunan kişiler,
• Kronik bağışıklık sistemi bozukluğu olanlar,
• Üniversite yurtlarında yaşayan öğrenciler ve askerlik yapan bireyler.

Menenjit Aşısı Ertelenmeli mi?

Soğuk algınlığı gibi hafif hastalıklar menenjit aşısı için engel değildir. Fakat çocukta ciddi bir hastalık geliştiyse, sağlığını takip eden doktor aşı tarihini erteleyebilir. Ayrıca daha önce menenjit aşısına veya içeriğine karşı ciddi alerjik reaksiyon göstermiş bireylerde aşı dikkatle değerlendirilmelidir.

Menenjit Aşısının Yan Etkileri

Meningokok aşıları genellikle güvenlidir, ancak her aşı uygulamasında olduğu gibi bazı geçici yan etkiler görülebilir. Bunlar çoğunlukla birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolur.

• Aşı yapılan bölgede kızarıklık, ağrı ve şişlik,
• Baş ağrısı, kas ağrısı, hafif ateş,
• Yorgunluk,
• Nadiren bayılma veya alerjik reaksiyon.

Aşı Sonrası Bakım

Çocuklarda aşı sonrası ağrı veya ateş olursa, doktor önerisiyle parasetamol veya ibuprofen kullanılabilir. Ancak 6 aydan küçük bebeklerde doktor tavsiyesi olmadan ilaç verilmemelidir. Ayrıca aşı bölgesine soğuk kompres yapmak veya kolu hareket ettirmek ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

Doktora Ne Zaman Başvurmalı?

Aşı sonrası ciddi alerjik reaksiyon belirtileri (yüzde şişlik, kurdeşen, nefes darlığı), yüksek ateş veya çocuğun kendini kötü hissetmesi halinde mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Sonuç olarak menenjit aşıları, ölümcül sonuçlar doğurabilen meningokok hastalıklarına karşı güçlü bir koruma sunar. Özellikle ergenlik döneminde rutin olarak yapılan MenACWY ve risk grubuna göre uygulanan MenB aşıları, bireysel sağlığın yanı sıra toplum sağlığı için de önemlidir.

Bu içeriğimiz de ilginizi çekebilir:

HPV Aşısı Nedir? Kimlere, Ne Zaman Yapılır?

Kaynak: 1