Boğmaca Hastalığı Böyle Belirti Veriyor!

Bulaşıcı bir solunum yolu hastalığı olan boğmaca, bebeklerde ve küçük çocuklarda tehlikeli tablolara neden olabilmektedir.

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Boğmaca hastalığı, bordatella pertussis adı verilen bakterilerin neden olduğu bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Tüm dünyada her yıl yaklaşık 300.000 kişinin ölümüne neden olan boğmaca, nezle benzeri semptomlarla başlar. İlerleyen evrede ise şiddetli öksürük nöbetleri ortaya çıkar. Hastalığın tedavisi, yaşa ve semptomların şiddetine göre değişiklik gösterir. Erken evrede başlanan antibiyotik tedavisi boğmaca tedavisinde etkilidir ancak geç teşhis edilen vakalarda antibiyotikler yeteri kadar etkili olmayabilir.

Sizler için hazırladığımız bu yazıda, boğmaca hastalığının belirtileri, nedenleri ve tedavisi ile ilgili tüm merak edilenleri derledik. Keyifli okumalar.

Boğmaca Hastalığı Nedir?

Boğmaca; bordatella pertussis adı verilen bakterilerin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Her yaşta görülebilen boğmaca, özellikle bebeklerde ve yaşlılarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle bebeklerin tedavisi, komplikasyonları önleyebilmek amacıyla çoğu zaman hastaneye yatış yapılarak devam ettirilir.

Boğmacanın ilk belirtileri soğuk algınlığı ile benzerlik gösterdiğinden erken evrede tanı koyması biraz zordur. Ancak ilerleyen dönemlerde ayırıcı bir semptom olan şiddetli öksürük nöbetleri, boğmaca teşhisini kolaylaştırır. Kesin tanı için ise burun ve boğaz sürüntülerinden faydalanılır.

Boğmaca hastalığı erken evrede teşhis edilirse antibiyotikler ile tedavi edilebilir. Ancak ileri evrede antibiyotikler yeteri kadar etkili olmayabilir. Dolayısıyla bu hastalara ateş düşürücü, ağrı kesici, nefes açıcı gibi destek tedavileri uygulanıp, bol sıvı alımı ve istirahat önerilebilir.

Boğmaca hastalığı, dünyada her yıl 50 milyon insanda görülmekte ve yaklaşık 300 bin kişinin ölümüne neden olmaktadır. Özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda ölüm oranı yüksektir. Bu nedenle ulusal aşı takvimimizde boğmaca aşısına da yer verilmiş olup;. 2, 4, 6, 18 ve 48. aylarda aşı uygulaması yapılmaktadır.

Boğmaca Belirtileri Nelerdir?

Boğmaca hastalığı belirtileri, bakteri bulaştıktan 1 hafta – 10 gün sonra ortaya çıkar. İlk belirtiler genellikle nezle ile benzerlik gösterdiğinden tanı konması zorlaşır. Kataral evre denilen ilk evrede burun akıntısı, hapşırık, vücut ısısının hafif yükselmesi, titreme, boğaz ağrısı, gözlerde kızarıklık ve akıntı gibi semptomlar gelişir. Bu belirtilerden yaklaşık 1 hafta sonra yoğun öksürük nöbetleri başlar. Nöbetler genellikle çok şiddetli olup birkaç dakikaya kadar sürebilir.

Boğmaca hastalığı ilerlediğinde ise şu belirtiler gelişebilir;

Öksürük nöbetleri: Birkaç dakika sürebilen öksürük nöbetleri daha çok geceleri şiddetlenme eğilimindedir. Öksürükle birlikte kusma da görülebilir.

Nefes darlığı: Öksürük nöbeti sırasında hastalarda nefes darlığı oluşabilir. Bu sırada seste de farklılaşma söz konusudur.

Dudak ve Tırnaklarda Morarma: Özellikle küçük çocuklarda nefes güçlüğüne bağlı olarak gelişen oksijen yetersizliğinde dudak ve tırnaklarda morarmalar görülebilir.

Kızarıklık – Kanama: Boğmaca hastalığının neden olduğu şiddetli öksürük krizleri basınca neden olarak yüzde kızarmaya neden olabilir. Ayrıca gözlerde ufak kanamalar gelişebilir.

Solunum durması: Apneolarak adlandırılan solunum durması oldukça tehlikeli bir tablodur. 

Kusma ve mide bulantısı: Şiddetli öksürük nöbetleri hastalarda mide bulantısı ve kusmaya neden olabilir. Bazı hastalarda ishal de görülebilir.

Yorgunluk: Öksürük nöbetleri, boğmaca hastalığı olan kişilerde halsizlik ve yorgunluğa da neden olmaktadır.

Boğmaca Hastalığı Neden Olur?

Boğmaca hastalığı bordatella pertussis adı verilen bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Bakterinin bilinen tek kaynağı insandır. Hastalık, enfekte olan kişinin hapşırması veya öksürmesi sonucu havaya yayılan damlacıkların solunmasıyla diğer bireylere bulaşır. Tüm dünyada yaygın olarak görülen bir enfeksiyondur. Her mevsim karşılaşılabilse de özellikle sonbahar aylarında arttığı bilinmektedir.

Boğmaca Nasıl Bulaşır?

Boğmaca damlacık yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Bakteriler, hasta kişinin öksürmesi veya hapşırmasıyla havaya püskürtülür. Sağlıklı olan kişiler bu damlacıkları soluyarak enfeksiyona yakalanabilirler. Boğmacanın en bulaşıcı olduğu dönem, hastalığın ilk evresidir. Diğer bir deyişle henüz öksürük nöbetleri başlamadan, nezle benzeri belirtilerin görüldüğü evre boğmacanın en bulaşıcı olduğu evredir. İkinci evrede bulaşıcılık azalsa da hala devam eder. 

Boğmaca Tanısı Nasıl Konur?

Boğmaca hastalığının ilk belirtileri nezle ile benzerlik gösterdiğinden tanı koyması biraz zorlaşmaktadır. Ancak hastalığın ilerleyen evresinde ortaya çıkan boğulurcasına öksürük nöbetleri ayırıcı bir semptomdur. Hastanın öyküsü ve yapılan fiziksel muayene ile tanı konabilir. Boğmacanın kesin tanısı için burun ve boğazdan sürüntü alınabilir.

Bebeklerde 6. Hastalık Belirtileri Nelerdir?

Boğmaca Hastalığının Tedavisi

Boğmaca tedavisi, kişinin yaşına ve belirtilerin ne zaman ortaya çıktığına göre değişmektedir. Hastalığın ilk evresinde olanlar, yani yoğun öksürük atakları başlamayan hastalar için antibiyotik tedavisi planlanır. Ancak boğmaca tanısı geç konan ve semptomları 3 haftadan daha önce başlayanlar için antibiyotik tedavisi etkili olmayabilir. Bu nedenle hastalara yalnızca istirahat, bol sıvı alımı, nefes açıcı buhar ilaçları, ağrı kesici ve ateş düşürücü gibi destek tedavisi önerilebilir. Yenidoğan bebeklerde ise tedavinin hastanede devam ettirilmesi gerekir. Zira bebeklerde, öksürük nöbetine bağlı olarak solunum durması veya beynin zarar görmesi gibi risklerle daha sık karşılaşılır. Ayrıca bebeklerde, ciddi yan etkiler gelişebileceğinden öksürük şuruplarının bilinçsiz bir şekilde kullanılmaması gerekir.

Boğmaca Ne Kadar Sürer?

Boğmaca, nezle ve grip gibi bulaşıcı hastalıklara kıyasla daha uzun sürer. Hastalığın kuluçka süresi 5 – 21 gün arasıdır. Kuluçka süresinin ardından hastalığın ilk semptomları ortaya çıkmaya başlar. Belirtilerin ortaya çıktığı evre kataral, şiddetli öksürüklerin başladığı dönem paroksizmal olarak adlandırılır. Son evre ise iyileşme dönemidir. Boğmaca hastalığının ne kadar süreceği hastanın yaşına, kronik rahatsızlıklarına ve hastalığın seyrine göre değişmektedir. Ancak bebeklerde ve yaşlılarda uzun sürdüğü biliniyor.

Kuluçka süresi: 5 – 21 gündür. Bu dönemde hastalığın sebep olduğu belirtiler henüz ortaya çıkmaz.

Kataral evre: Boğmaca hastalığının ilk evresidir. Ortalama 1- 2 hafta sürer. Bu dönemde soğuk algınlığına benzeyen semptomlar görülür. Bulaşıcılığın en yüksek olduğu dönemdir.

Paroksizmal: 2 – 4 hafta kadar sürebilir. Şiddetli öksürükler ile karakterizedir. Öksürük nöbetleri daha çok geceleri görülür.

İyileşme: 2 – 4 hafta süren iyileşme döneminde belirtiler giderek azalır ve kaybolur. Bu dönemde hastalığın bulaşıcılığı da epey azalmaktadır.

Boğmaca İçin En Riskli Grup: Bebekler ve Küçük Çocuklar

Boğmaca, her yaştan bireyi etkileyebilse de daha çok bebeklerde ve 5 yaş altı çocuklarda ağır seyreder. Özellikle yenidoğan döneminde solunum durması ve beynin etkilenmesi gibi riskler daha fazladır. Bu nedenle boğmaca olan bebeklerin tedavisi, komplikasyonları önlemek için hastanede devam ettirilebilir. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıflamış yaşlılar ve kronik rahatsızlığı bulunan kişiler için de boğmaca hayati risk taşıyan bir hastalıktır.

Boğmaca Aşısı Ne Zaman Yapılır?

Bebekleri ve çocukları boğmaca hastalığından korumanın en iyi yolu aşıdır. Boğmaca aşısı ülkemizde ulusal aşı takviminin içinde yer alır ve aşağıdaki şekilde uygulanır;

• 2, 4, 6 ve 18. ayda 5’li karma aşı,
• 48. ayda 4’lü karma aşı.

Boğmaca Hastalığından Korunma Yolları

Boğmacadan korunmanın en iyi yolu aşılanmadır. Bununla birlikte öksürüğü olan kişilerden uzak durmak, hasta kişilerle aynı havayı solumamak, sosyal mesafeye dikkat etmek, el hijyenine özen göstermek de boğmaca hastalığına karşı alınabilecek önlemler arasındadır.

Bebeklerde El - Ayak - Ağız Hastalığının Belirtileri Nelerdir?