Gebelikte Varisi Tetikleyen Nedenler Nelerdir?

Gebelikte varis oluşumu, önlenmesi ve tedavisi hakkında tüm merak edilenler yazımızda.

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Gebelikte Varisi Tetikleyen Nedenler Nelerdir?

Gebelikte varisi tetikleyen pek çok farklı neden vardır. Bunlar biri gebelerdeki hormonal değişiklikler ve toplar damar duvarlarının gerilme/genleşme yatkınlığının artmasıdır. Bunun dışında gebelerde varisi tetikleyen en önemli nedenler şöyle sıralanabilir:    

• Bebeğin ve rahmin büyümesinin kalbe geri dönüş yolunda pelvis (leğen kemiği) içinde basınç oluşturması,
• Hiperlordozis (L5-S1):Bel kemiğinde gebelik nedeniyle oluşan eğrilik,
• Çoğul gebelikler,
• Gebelik öncesi varisin olması,
• Obezite/gebelikte fazla kilo alımı,
• Varisten korunma önlemlerinin alınmaması.

Varisin Anneye ve Bebeğe Etkileri Nelerdir?

Anne adayı ayağa kalktığında bacaklarda göllenen kan artar, bunun için vücuduna ve bebeğe yeterli kan göndermeyi amaçlayan anne kalbi daha fazla çalışır. Toplardamardaki kan göllenmesinden dolayı azalan kan hacmi, baş dönmesi ve hatta bayılarak yere düşme gibi gebe kadınlar için tehlikeli olay zincirine neden olur. Çocuğunu bekleyen annenin bacaklarında daha önceden var olan, dolaşımdaki değişiklikler ve hormonların etkisiyle artan problemler kramp, kaşıntı vb. gibi basit şikâyetlerin yanında derin sistemde pıhtıların oluşmasına neden olabilir. Oluşan varisler de daha fazla şişmekte ve göllenen kan miktarı artmaktadır. Bazen bir parmak kalınlığına ulaşan bu damarlarda gebeliğin son aylarında anne karnındaki bebeğin yatış şeklide etkilidir. Doğumdan sonra bu damarların çoğu kaybolsa da, göllenen ve böylece pıhtılaşma riski artan kanın, bebek ve annenin hayatını tehlikeye sokacağı bilinmelidir.

Prematür (erken) Doğumlara Neden Olur Mu?

Yapılan araştırmalarda, işlerinden dolayı uzun süre ayakta kalan kadınlarda, prematür doğumlara daha sık rastlanılmaktadır. Ayakta kalan anne adaylarının kalbe giden kan miktarında azalma ve bebeğe yeteri kadar kanın ulaşmaması sık olarak rastlanan prematür doğumların nedenleri arasındadır. Bunun yanında trombofili (kalıtsal olarak kanın pıhtılaşmaya eğilimi) denilen hastalıkta düşük nedenleri arasında önemli bir yer almaktadır. Bu hastalar basit bir tedavi ile çocuk sahibi olabilmekte ve konulan tanı annenin gelecekte oluşabilecek hastalıklarının önlenmesini sağlamaktadır.

Gebelikte Oluşan Hangi Varisi, Ne Zaman Tedavi Etmek Gerekir?

Gebelik süresi boyunca oluşan varislerin bazı durumlarda tedavisi zorunludur. Eğer varisleriniz doğumdan 2 ay sonra kaybolmuyorsa ve varise bağlı şikâyetleriniz devam ediyorsa tedavi görmeniz gerekir. Kozmetik sorun yaratan varisler dâhil olmak üzere gebelikte oluşan varisler için, doğumu takiben 3. aydan itibaren tedaviye başlamak gerekmektedir.

Varis Neden Tedavi Edilmeli?

İstenmeyen bir görüntünün oluşmasının yanı sıra varisler hayati tehlike de yaratabilirler. Varislerin tedavi edilmesini gerektiren en önemli nedenler şunlar:

• Derin toplardamar sisteminde pıhtılara neden olması ve bu pıhtıların koparak akciğer embolisi gibi ölümcül bir tablo oluşturması
• Gebelik sırasında anne adayının kendini kötü hissetmesi
• Damarlarda pıhtı oluşması ve iltihaplanması
• Anne ve bebeğin dolaşımına önemli yük oluşturması
• Gerekli tedbirler alınmadığında, erken doğum riskini arttırması

Hamilelikte Varis Oluşumu Nasıl Önlenir?

Gebeliğiniz boyunca varis oluşumu engellemek için pek çok önlem almanız mümkün. Mesela; gebeliğiniz süresince ayakta/oturarak uzun süre hareketsiz kalmaktan sakının. Alçak sandalyelerde oturmaktan ve sert kenarların bacağa temasından sakının. Mümkün olduğunca çok yürüyün, yüzün, bisiklete binin. Sıcak banyo yapmayın. Uzun süre güneşte kalmayın. Sıcak havalarda veya egzersiz sonrası, ayaklardan başlayarak bacaklarınızı soğuk su ile ıslatın. Gece uyurken veya dinlenirken ayaklarınızı kalp seviyesinin yukarısında kalacak şekilde yerleştirin. Ayrıca doktorunuzun tavsiye ettiği varis (elastik) çoraplarını, tarif edildiği gibi kullanmanız da varis oluşumunu engeller.

Gebelikte oluşan varisler ile ilgili daha fazla bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.