Gebelikte Toksoplazma Enfeksiyonu Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Toksoplazma enfeksiyonu, az pişmiş veya çiğ etlerden bulaşabildiği gibi aynı zamanda evinde veya dışarıda kedi besleyen kişinin kedi dışkısına dokunmasıyla birlikte insana bulaşan bir enfeksiyondur. Toksoplazma, gebelik döneminde anne adayında enfeksiyonun oluşmasına ve anne karnındaki bebeğe bulaşmasına neden olabilir. Enfeksiyonun herhangi bir aşısı yoktur bu nedenle enfeksiyonu geçirme olasılığını azaltmak anne adayının dikkatli ve bilinçli olmasına bağlıdır. Öncelikle çiğ et kesinlikle tüketmemeli ve evde kedi besliyorsa bunun bakımını evdeki diğer insanlara bırakmalıdır.

Gebelikte Toksoplazma Enfeksiyonu Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Enfeksiyon, Toxoplazma Gondii parazitinin vücuda girmesiyle meydana gelir. Bazı hayvanların vücutlarında bulunan bu parazit, hayvan etinin çiğ veya az pişmiş olarak tüketilmesiyle ve kedilerin dışkılarına temas edilmesiyle de insana bulaşabilmektedir. Gebelik döneminde anne adayının toksoplazma enfeksiyonunu plasenta yoluyla bebeğe geçirmesiyle enfeksiyon oluşur.

Enfeksiyon, belirtilen bulaşma yolları nedeniyle oldukça sık görülür. Ancak herhangi bir belirtisinin olmaması ve başka hastalık belirtilerine benzer belirtiler göstermesinden dolayı da çok bilinen bir enfeksiyon türü değildir. Daha önce toksoplazma enfeksiyonunu geçirmemiş gebelerin, gebelik dönemlerinde enfeksiyonu geçirme olasılığı %1 civarındadır. Daha önce geçirmiş olanlarınsa bağışıklık kazandığı kabul edilir. Tam bir bağışıklık bırakan enfeksiyon, kişinin sadece bir kez geçirdiği ve gebelik döneminde yapılan bağışıklık testleriyle enfeksiyonu geçirdiği belirlenen gebelerin bir daha geçirme olasılığının olmadığı kabul edilmektedir.

TOKSOPLAZMA ENFEKSİYONUN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Genellikle herhangi bir şikayeti veya belirtisi olmayan enfeksiyonu geçiren gebelerin bebeklerine de enfeksiyonu bulaştırması bebekte kalıcı hasarın oluşmasına neden olur. Toksoplazma; lenf bezlerinin şişmesi, döküntüler, gribe benzer ateş, halsizlik, yorgunluk, eklemlerde ve kaslarda ağrı şeklindeki bulgularla kendini gösterebilir. Ancak bu bulgular pek çok hastalığın da belirtileri olduğu için anlaşılmasını oldukça zorlaştırmaktadır. Enfeksiyonu ağır durumda geçirenlerde miyokardit (kalp kasının enfeksiyonu), koryoretinit (gözün retina tabakasının enfeksiyonu), meningoensefalit (beyin ve beyni örten zarların enfeksiyonu) gibi belirtiler görülebilir.

TOKSOPLAZMA ENFEKSİYONUNUN BEBEĞE OLAN ETKİSİ

Enfeksiyonun gebeliğin ilk üç ay ayında bebeğe geçme olasılığı %15, ikinci üç ayında %25, üçüncü üç ayında ise %60 civarındadır. Özellikle bebeğin organlarının gelişim aşamasında olduğu ilk üç aylık dönem, enfeksiyonun geçirilmesiyle kalıcı hasarın oluşma riskinin en yüksek olduğu dönemdir. Bebekte göz enfeksiyonlarının oluşmasına ve buna bağlı olarak da şaşılık ve körlüğün oluşmasına neden olabilmektedir. Ayrıca bebeğin beyin dokusunda enfeksiyonun oluşması, yıllar sonra ortaya çıkan zeka geriliğinin ve/veya sara hastalığının nedeni de olabilmektedir. Bebeğin doğumdan önce enfeksiyonu kapması; doğumda karaciğer ve dalakta büyüme, sarılık, gelişme geriliği, lenf bezlerinde büyüme, beyin dokusunda kireçlenme, havale, göz enfeksiyonu, beyinde su toplanması, kafanın ufak olması gibi belirtileri ortaya çıkar. Ancak gebelik sırasında geçirilmiş olan enfeksiyonun bebeğe kesin zarar vereceği söylenemez.

TOKSOPLAZMA TANISI NASIL KONUR?

Toksoplazma tanısını koyabilmek için, yapılan kan tahlilinde kanda toksoplazma enfeksiyonuna özgü toksoplazma IgM ve toksoplazma IgG (immunglobulin G) antikorların aranması gerekmektedir. IgM, geçirilmekte olan enfeksiyonu, IgG ise genellikle önceden geçirilmiş olan enfeksiyonu gösterir. Eğer IgG, bir süre sonra artıyorsa bu yeni geçirilmiş, yeni geçmiş veya geçirilmekte olan bir enfeksiyonu belirtir. Toksoplazma IgG antikorları kalıcı bağışıklığı yansıtmalarından ötürü, ömür boyu yüksektir. IgM antikorları bazı kişilerde enfeksiyonun geçirilmiş olmasından sonra aylarca düşük düzeylerde pozitif kalabilir. ToxoIgG avidite testi, toksoplazma enfeksiyonu sonucunda oluşan IgG antikorlarının önceden mi yoksa yeni mi geçirilmiş bir enfeksiyona ait olduğunu belirleyebilmektedir. Yapılan toxoIgG avidite testinin yüksek çıkması kişilerin enfeksiyonu çok önceden geçirdiğini, düşük çıkması enfeksiyonun yeni geçirildiğini gösterir.

GEBELİKTE ENFEKSİYON GEÇİRİLDİĞİNDE YAPILMASI GEREKENLER

Gebelik sırasında geçirilmiş olan enfeksiyonun bebeğe kesin zarar vereceği söylenemez. Enfeksiyon riski aileye anlatılır ve gebeliğin sonlandırılması talep edilirse gebelik sonlandırılır. Eğer aile gebeliğin sonlandırılmasını talep etmezse vakit geçirmeden antibiyotik tedavisine başlanır ve doğumdan sonra bebeğe de antibiyotik tedavisi uygulanır. Antibiyotik tedavisi sadece bebekte meydana gelebilecek etkilerin şiddetini azaltabilir ancak bebeğin etkilenmesini önleyemez.

GEBELİKTE TOKSOPLAZMADAN KORUNMA YOLLARI

Gebelere, gebe kalmadan önce veya gebeliğin ilk zamanlarında kan tahlili yaparak, kanlarında toksoplazma IgM ve IgG ölçümlerinin yapılması gerekir. Yapılan tahlillerde IgG’si pozitif olanların enfeksiyonu daha önceden geçirdikleri kabul edilir. Bu da gebelikte enfeksiyonu geçirme olasılıklarının olmadığını gösterir. Alınacak önlemlerin başında etlerin iyice pişirilmesi, kedi dışkısıyla temas edilmemesi, meyve ve sebzeleri iyi yıkamak gelmektedir.