Devlet Hangi Aşıları Karşılamıyor?

Bu yazımızda; aşı takviminde yer almayan özel aşıları sizler için derledik.

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Koronavirüs salgını ile birlikte özellikle bulaşıcı hastalıkların önlenmesi açısından aşının önemi bir kez daha anlaşılmış oldu. Bu nedenle çoğu anne, aşı takviminin yanı sıra bebekler için devletin karşılamadığı özel aşıları merak etmeye başladı. Sizler için hazırladığımız bu makalede; aşı takviminin yanı sıra Sağlık Bakanlığı’nın önerdiği ancak ödeme kapsamına almadığı özel aşıları (devletin karşılamadığı aşılar) ele aldık.

Devletin Karşılamadığı Aşılar Hangileri? Özel Aşı Listesi

1) Meningokok – Benekli Menenjit Aşısı

Menenjit, en basit tanımıyla beyni örten zarların iltihaplanmasıdır. Farklı enfeksiyon ajanları menenjite neden olabiliyor. Ancak salgın yapan menenjitlerin en önemli sebebinin meningokok menenjiti olduğu biliniyor. Meningokok bakterisi yalnızca beyni değil, vücudun farklı sistemlerine de tutunabiliyor ve döküntülerle seyreden meningokoksemi tablosuna sebep olabiliyor. Bu nedenle hastalık halk arasında ‘Benekli Menenjit’ olarak da biliniyor. Antibiyotik öncesi dönemde %70 oranında ölümle sonuçlanan hastalık, erken tanı ve tedavi ile menenjitlerde %10, meningokosemilerde ise %40 düzeyinde ölümlü tablolara neden olabiliyor. Tedavinin ardından hayatta kalanlarda ise hidrosefali, işitme kaybı, havale ve felç gibi çok ciddi sonuçlar doğurabiliyor.

Meningokok bakterisinin farklı alt tipleri bulunuyor ve her coğrafyada baskın olan tipler farklılık gösterebiliyor. Türkiye’de ise meningokoklara bağlı hastalıklar en çok 5 yaş altı çocukları etkiliyor. Özellikle 2 yaş altı bebeklerin risk grubunda olduğu biliniyor. Araştırmalar, Türkiye’de 5 yaş altı hayatını kaybeden 10 çocuktan 1’inin meningokoklara bağlı hastalıklardan hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor. Küçük çocukların dışında ergenlik dönemindekiler, yaşlılar ve kalabalık yerlerde yaşayanlar da risk grubunda değerlendiriliyor. Solunum yollarıyla bulaşan bakteri, toplu yaşanılan yerlerde çok hızlı yayılıp salgınlara neden olabiliyor.

Meningokok menenjitinin en önemli belirtileri arasında ani başlayan ateş, ense sertliği, ışıktan rahatsız olma, fışkırarak kusma ve baş ağrısı gibi bulgular bulunuyor. Daha sonra havale ve şuur değişiklikleri gözleniyor. Meningokosemi gelişmesiyle de vücutta döküntüler meydana geliyor ve bu tablo halk arasında benekli menenjit olarak biliniyor.

Neden Meningokok Aşısı Yaptırmalısınız?

Meningokok hastalığının dünya genelinde görülme sıklığı ülkelere göre değişiyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Türkiye, orta riskli kategoride yer alıyor. Bu nedenle çocuklara mutlaka meningokok aşısı yapılmasını tavsiye ediyor.

Meningokok Aşısı Ne Zaman ve Nereden Yapılır?

Türkiye’de, meningokok menenjiti özel aşı listesi içinde yer alıyor ve benzer özellikte iki farklı aşı bulunuyor. Menactra isimli aşı en erken 9. ayda uygulanabiliyor ve belli aralıklarla birkaç doz yapılması gerekiyor. Nimenrix ise 12. aydan sonra tek doz şeklinde uygulanıyor. Aşılar omuzdan kas içine yapılıyor ve yurt dışında riskli bölgelere seyahat edecek olan çocuklar ile hacca gidecek olan kişilere mutlaka meningokok menenjiti aşısı yapılması tavsiye ediliyor.

Bebeklerde menenjit hastalığı ile ilgili daha fazla bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.

2) Rotavirüs Aşısı

Devlet tarafından karşılanmayan aşılar kategorisine giren bir diğer aşı da rota virüs aşısıdır. Rota virüsü, özellikle 2 yaş altı çocuklarda bağırsak iltihabına neden olabilen tehlikeli bir virüstür. Ağız ve dışkı yoluyla bulaşabilen rota virüsü, özellikle kış ve ilkbahar mevsimlerinde salgına neden olabiliyor. Ancak diğer mevsimlerde de görülebiliyor. Çok şiddetli sıvı kaybına neden olabildiği için küçük çocuklarda ölümle sonuçlanan tablolar ortaya çıkabiliyor.

Hastalık 2 – 3 günlük kuluçka döneminin ardından genellikle kusma ve ateş ile belirti vermeye başlıyor. Sonrasında bol sulu ishal ve karın krampları gelişiyor. Sıvı kaybına bağlı olarak huzursuzluk, az idrara çıkma, gözyaşının azalması ve bitkinlik gibi belirtiler de ortaya çıkmaya başlıyor. Genellikle 3 – 9 gün süren hastalığın ciddiyetini, ne oranda sıvı kaybı yaşandığı belirliyor. Teşhis için dışkı örneğinden yapılan tetkikler yeterli oluyor.

Hastalığın tedavisi için ana prensip kaybedilen sıvı yerine koymak ve kusmayı önlemektir. Çok sıvı kaybeden bebekler hastaneye yatırılır ve damar yoluyla sıvı verilir. Sıvı kaybı hafifse ağızdan sıvı alması sağlanır. Bu dönemde bebekler pirinçli ve yoğurtlu çorbalar tüketebilir, muz verilebilir. Ek gıdaya geçmeyen bebekler ise bol bol emzirilir ve ishale özel mamalar tavsiye edilebilir.

Direkt rota virüse etki eden ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Hastalıktan korunmak için rota aşısı geliştirilmiştir. Ancak aşının %100 koruyuculuğu bulunmadığı bilinmelidir.

Rotavirüs aşısı devlet tarafından karşılanmayan aşılar grubunda yer alıyor. Türkiye’de iki ayrı firmaya ait benzer aşılar bulunuyor. Rotavirüs aşısı fiyatları 2020 yılında biri 160 diğeri ise 215 TL olarak satılıyor.

*Rotavirüs aşısı ile ilgili daha fazla bilgi için buraya tıklayın!

3 ) HPV Aşısı

Devletin karşılamadığı aşılardan biri de HPV aşısıdır. Bu aşı bebeklik döneminde uygulanmaz ancak 9 yaşından büyük çocuklar için önerilir. Çünkü, halk arasında siğil mikrobu olarak da bilinen HPV, yakın zamana kadar yalnızca cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak görülüyordu. Ancak son zamanlarda yapılan araştırmalar, virüsün mutasyona uğrayıp temas yoluyla da bulaşabildiğini ortaya çıkardı.

HPV virüsünün 200 civarı alt tipi olduğu biliniyor. Bunlar arasında bazıları kansere dönüşebiliyor bazıları ise yalnızca siğil yapabiliyor. HPV’nin temas yoluyla da bulaşabildiği kanıtlandığı için aşı Amerika ve Avusturalya gibi ülkelerde aşı takvimine alındı. 9 yaş üzerindeki çocuklar pek çok ülkede aşılanmaya başladı.

Devletin Karşıladığı Aşılar Hangileri?

Aşağıdaki tabloda, devletin karşıladığı ve ödeme kapsamına aldığı aşıları inceleyebilirsiniz. Bu aşılar aile sağlığı merkezleri veya hastanelerde ücretsiz olarak yapılmaktadır.

Bebek Aşı Takvimi

Aşı Nedir, Nasıl Etki Eder?

Aşı; insan ve hayvanlarda hastalığa neden olma potansiyeli olan virüs ve bakteri gibi mikropların, hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak ya da salgıladıkları toksinlerin etkisi ortadan kaldırarak geliştirilen biyolojik silahlardır. Vücut bu şekli ile kendisine zarar veremeyen zayıflatılmış mikrop ve toksinleri tanır ve ona karşı bir savunma şekli geliştirir. Böylece, ilerleyen zamanlarda gerçek mikropla karşılaşıldığında, vücut geliştirdiği savunma yöntemini kullanarak savaşır ve hastalığa yakalanmaz. Çünkü vücudun ürettiği antikor sayesinde o hastalığa karşı direnç gelişir ve bu direnç genellikle ömür boyu sürer. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı, aşı takvimi içinde yer alan aşılarla birlikte, devletin karşılamadığı aşıların uygulanmasını da ailelere öneriyor.