Çocuklarda Tükürme Davranışı: Neden Olur Ve Nasıl Tepki Verilmelidir?

Tükürme, her ne kadar rahatsız edici olsa da küçük çocuklarda yaygın bir davranıştır.

• 12 Aralık 2025 yayımlanmıştır.
• Merve Melis tarafından yazılmıştır.

Küçük çocukların davranışları zaman zaman tahmin edilemez olabilir. Öfke nöbetleri, hayal kırıklığı anları ve ani tepkiler, gelişimlerinin doğal bir parçasıdır. Bu tepkilerden biri de tükürme davranışı olabilir. İster size ister bir başkasına ya da yere yönelsin, tükürme hem rahatsız edici hem de doğru yönetilmediğinde tekrarlama ihtimali yüksek bir davranıştır. Bu nedenle, küçük çocuklarda tükürmenin nedenlerini ve sağlıklı tepkileri bilmek ebeveynler için oldukça önemlidir.

Çocuklar Neden Tükürür?

Tükürme, küçük çocuklar için çok çeşitli anlamlar taşıyabilir. Bu davranışın altında çoğu zaman aşağıdaki nedenler bulunmaktadır:

1. Eğlenceli Bulmaları

Bazı çocuklar için tükürmek sadece eğlenceli bir oyundur. Birinden tepki aldıklarında davranış onların gözünde daha da pekişebilir.

2. Öfke ve Hayal Kırıklığını İfade Etme

Okul öncesi çocuklar, duygularını ifade etmek için gereken dil becerilerine henüz sahip olmayabilir. Bu nedenle, öfkelendiklerinde ya da hayal kırıklığı yaşadıklarında tükürmeyi bir ifade yolu olarak kullanabilirler. Ayrıca vurmanın yanlış olduğunu bilen bir çocuk, tükürmenin daha “kabul edilebilir” bir seçenek olduğunu bile düşünebilir.

3. Kendini Savunma Çabası

Bazı durumlarda tükürme, çocuğun kendini koruma yöntemidir. Örneğin, oyuncağı alınmasın diye arkadaşına tükürebilir.

4. Meydan Okuma ve Sınır Testi

Bazı çocuklar özellikle büyüdükçe tükürmeyi bir meydan okuma yöntemi olarak kullanır. Bu, “Beni kontrol edemezsin” mesajı vermek için kullanılan bir davranış olabilir.

5. Gelişimsel Farklılıklar

Otizm spektrum bozukluğu olan veya başka gelişimsel zorluklar yaşayan bazı çocuklar, tükürmeyi duygularını ifade etmek ya da kontrol sağlamak için bir yöntem olarak görebilir.

Çocuğunuz Tükürdüğünde Nasıl Tepki Vermelisiniz?

Çocuğunuzun tükürdüğünü görmek can sıkıcı olabilir; ancak göstereceğiniz tepki davranışın tekrar edip etmeyeceğini belirleyen en önemli etkendir.

1. Önce Sakin Kalın

Tükürme davranışı hem saygısız hem de tiksindirici gelebilir, bu da ebeveynin öfkelenmesine yol açabilir. Ancak bağırmak, tehdit etmek veya fiziksel tepki göstermek yanlış mesaj verir. Eğer kendinizi çok kızgın hissediyorsanız, birkaç dakika durumu değerlendirmek için uzaklaşmak faydalı olabilir.

2. Tükürmenin Kabul Edilemez Olduğunu Net Bir Dille Söyleyin

Uzun açıklamalara gerek yok, kısa ve net bir şekilde: “Tükürmek kabul edilemez.” veya “Tükürük çiğnemek içindir.” gibi cümleler kurabilirsiniz. Davranış devam ediyorsa çocuğunuza her ortamda tutarlı mesajlar vermeye devam etmelisiniz.

3. Tükürüğü Temizlemesini Sağlayın

Tükürmenin doğal sonuçlarından biri de onu temizlemek olmalıdır. Çocuğunuz yere tükürdüyse, bir bez verip temizlemesini isteyebilirsiniz. Size tükürdüyse, yine üstünüzün temizlenmesine yardımcı olmasını sağlayabilirsiniz. Bu yöntem, davranışın sonuçlarını anlamasına yardımcı olacaktır.

4. Kısa Bir Mola Verin

Özellikle öfkeyle tükürme olduğunda kısa süreli bir mola etkili olabilir. Mola sırasında çocuğunuzun sakinleşmesine yardımcı olacak derin nefes alma, kas gevşetme veya çizim gibi yöntemlere yönlendirmek faydalı olabilir.

5. Telafi Etme Yöntemini Kullanın

Çocuğunuz başka birine tükürdüyse, telafi edici bir davranış yapmasını isteyebilirsiniz. Örneğin tükürdüğü kişiye bir resim yapması veya oyuncağını paylaşması gibi basit yöntemler, sorumluluk duygusunu pekiştirecektir.

6. Alternatif Davranışları Öğretin

Tükürmek yerine kelimeleri nasıl kullanacağını öğretmek çok önemlidir. Duygularını ifade edebilmesi için “Kızgınım”, “Dur lütfen” veya  “Bu hoşuma gitmedi.” gibi ifadeleri öğretmek uzun vadede çocuğun davranış kontrolünü güçlendirir.

7. Olumlu Davranışları Pekiştirin

Çocuğunuz öfkesini sözlü ifade ettiğinde ve tükürmeden bununla başa çıktığında mutlaka övün. Örneğin “Kızgınken duygularını ifade etmek adına kelimeleri kullandığın için çok gurur duyuyorum.” veya “Kardeşin oyuncağını istediğinde sakin kaldın, harikaydın.” gibi cümleler kurabilirsiniz.

Sabır, Tutarlılık ve Sevgiyle Tükürme Davranışını Yönetebilirsiniz

Tükürme, her ne kadar rahatsız edici olsa da küçük çocuklarda yaygın bir davranıştır. Ebeveynlerin doğru yaklaşımı ile bu davranış azaltılabilir ve kontrol altına alınabilir. Önemli olan, çocuğunuza sakin ve tutarlı bir şekilde sınır koymak, alternatif davranışları öğretmek ve olumlu davranışları desteklemektir. Eğer tükürme davranışı sıklaşıyor, çocuğunuz başa çıkmakta zorlanıyor veya başka davranış sorunlarıyla birlikte görülüyorsa bir uzmana danışmak yararlı olacaktır.

Bu içeriğimiz de ilginizi çekebilir:

Çocuğunuz Kendine Vurduğunda Ne Yapmalısınız?

Kaynak: 1