Doğum Kontrol İçin Kullanılan Yöntemlere Dikkat

• 31 Temmuz 2025 03:36 yayımlanmıştır.
• senamayar tarafından yazılmıştır.

İnsanlar istedikleri zaman istedikleri sayıda çocuk sahibi olmaları için bazı doğum kontrol yöntemlerine ihtiyaç duyarlar. Kadınların istedikleri zaman gebe kalabilmesi ve bunun farkındalığını artırmak için böyle bir gün belirlenmiş. Doğum kontrolü yönteminin uygulanmamasından dolayı ortaya çıkan istenmeyen gebelikler aslında tüm gebeliklerin yüzde 25 – 30 gibi bir bölümünü oluşturuyor. İstenmeyen bir zamanda gebelik oluşması hem ailevi bakımından hem toplumsal bakımdan bir takım problemlere yol açabiliyor. Bunun sonucunda ise arzu edilmeyen kürtaj yöntemine başvuruluyor.    

Kürtajda enfeksiyon ihtimali ve de kanama riski var

İstenmeyen gebelikler sonucunda kürtaja başvuran kadınların sayısında ciddi bir artışın olduğu gözlemlenmektedir. Kürtajın aslında bir doğum kontrol yöntemi olmadığı ve kadınların pek çoğunda bazı sağlık sorunlarına neden olduğu belirtiliyor. Kürtaj genellikle istenmeyen bir gebeliğin sonlandırılmasında kullanılır. Ancak kimi gebeliklerde bebekte veya annede meydana gelen sağlık sorunları da gebeliğin sonlandırılmasına neden olabiliyor. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, spiral ve doğum kontrol ilacının kullanımında bir azalma olsa da kürtaj sayısı da bir miktar artış söz konusu. Birden fazla kürtaj olunması veya kürtaj sayısının artması rahim içinde yapışıklık olma ihtimalini arttırmaktadır. Kürtaj sonrasında bazı komplikasyonlarda görülebilmektedir. Örneğin, enfeksiyon veya kanama riski artmaktadır. Nadir olarak görülse de bazı kürtaj işlemi sonrasında rahimde delinme, kadın yaşamını tehdit edici, özellikle yasal olmayan büyük gebeliklerin sonlandırılması sonucunda anne yaşamını tehdit edecek bir takım riskler de ortaya çıkabilir.  

Güvenilir doğum kontrol yöntemleri kullanılmalı

Çiftlerin güvenilir bir doğum kontrol yöntemi ile korunması ve bıraktıktan sonra da sağlıklı bir şekilde gebelik ve çocuk sahibi olmalarını arzu ediyorlar. Doğum kontrolünde geleneksel yöntemler var . Bunlar hiçbir zaman gerçek doğum kontrol yöntemi değildir ve koruyuculuğu da tartışılır. Her zaman istenmeyen bir gebelik ile karşı karşıya kalmalar söz konusudur. Burada üzülerek belirteyim ki ülkemizde en sık başvurulan yöntemler bunlar. Güvenilir yöntem denilince en çok kullanılması gereken doğum kontrol ve spiral uygulanmasıdır. Doğurganlığını tamamlamış çiftlerde tüplerin bağlanması da olabilir. Bunlar yüzde yüze yakın oranda gerçekten korunma sağlayan yöntemlerdir. Ancak nedense korkular nedeni ile ilaçların yöntemlerin bir takım yan etkileri nedeni ile çiftler ya bu yöntemlere hiç başvurmuyorlar yada başvurduktan sonra yarıda bırakıp geleneksel yöntemler ile korunmayı amaçlıyorlar; bu sebeple istenmeyen gebelikler ortaya çıkabiliyor.  

Spiral ve doğum kontrol hapı etkili bir yöntem

Spiral ya da doğum kontrol hapı kullananlarda gebelik oranının yüzde 1’in altında olduğu ifade edilmektedir. Oran olarak bakılacak olursa, Türkiye'de doğurganlık çağındaki kadınların ortalama yüzde 5'i doğum kontrol hapı kullanmakta. Bazı toplumlarda bu rakam yüzde 50'lere çıkabiliyor. Doğum kontrol hapı özellikle en çok Almanya’da kullanılmaktadır. İran ve Mısır gibi gibi ülkelerde bile Türkiye'den daha çok doğum kontrol hapı kullanıldığını ise söylemek mümkün. Spiral kullanma oranı uzun süreli korunma sağladığından dolayı biraz daha fazladır. Ancak istenilen oranlarda değildir. Doğum kontrol yöntemi olarak, hangi yöntemin hangi kişiye uygun olduğunun belirlenmesi için kadın doğum hekimi veya aile hekimiyle görüşülmesi gerekmektedir. Ancak bunun bazı ön koşulları var. Öncelikle kadının geçirmiş olduğu hastalıkları ve aileden gelen  riskleri göz önüne alarak başvurulması gerekmektedir.  

“Kısırlık oranını artırmıyor”

Doğum kontrol haplarının çok sık olmasa da damar tıkanıkları gibi hastalıklara neden olabildiği söylenmektedir. Doğum kontrol haplarının çok sık kullanılmamasının temel nedenleri; hapı bıraktıktan sonra yeniden gebe kalınıp kalınamayacağı, ilacın kısırlık yapıp yapmayacağı veya kanser riskini arttırıp artırmayacağıdır. Ancak tüm bu sorular günümüzde cevap bulabilmiş durumdadır. Doğum kontrol hapı kullanmak kansere neden olmadığı gibi kısırlık oranını da artırmamaktadır. Aksine ilacı kullanan kadınlarda rahim içi ve yumurtalık kanseri gibi hastalıkların daha az görüldüğü gözlemlenmiştir.

“Ertesi gün hapı” iyi bir yöntem değil

Türkiye’de kadınların büyük bir kısmı doğum kontrol yöntemi olarak ertesi gün haplarını kullanmayı da tercih etmektedir. Bu yöntem sadece ilk 72 saat içerisinde korunma sağlayabilmektedir. Ne kadar geç uygulanırsa koruyuculuğu da o kadar azalır. Yan etkilerinin doğum haplarından çok daha fazla olduğu belirtilmektedir. Ertesi gün hapları adet düzensizliği ve bulantı gibi yan etkilerin yanı sıra, doğum kontrol hapı kadar güvenilir bir yöntem değildir. Eğer ertesi gün hapı bir ayda birden fazla kullanılacaksa önerilmez. Ayda en fazla 1 kere kullanılmalıdır. Yüksek düzeyde hormon içermesinden dolayı bazı yan etkileri de olabilmektedir.