Çocuklarda Burun Tıkanıklığına Dikkat

Burun tıkanıklığı tedavi edilmediği takdirde özellikle çocuklarda fiziksel ve zihinsel bazı problemlere yol açıyor. Dikkat dağılması, kişilik değişikliği, öğrenme güçlüğü bu sorunlardan birkaçı. Burun tıkanıklığı nedeniyle yaşanan bu sorunlar yüzünden çocuk psikoloğa götürülüyor, çocukta zeka geriliği olduğu bile düşünebiliyor. Ancak gerçekte çocuğun sadece teşhis edilmemiş ciddi burun tıkanıklığı olduğu ortaya çıkabiliyor.

• 31 Temmuz 2025 yayımlanmıştır.
• ALIKEMAL tarafından yazılmıştır.

Çocuklarda Burun Tıkanıklığına Dikkat

Hayatın ilk yıllarından itibaren burundan nefes almak, en az işitmek ve görmek kadar önemlidir. Koku hissi beyne en kısa mesafede ve direkt olarak taşınır. Bu nedenle ilk yıllarda kazanılan, burundan “kaliteli” nefes alma alışkanlığı büyük önem taşıyor. Yapılan çeşitli çalışmalar ağızdan alınan nefes ile burundan alınan nefes arasında; hem hava kalitesi, hem koku alabilme, hem de sosyal ilişkilerimizi düzenlemek açısından farklılıklar olduğunu gösteriyor. Geniz eti, kemik ve kıkırdak eğrilikleri, alerjik nezle ve soğuk algınlığı gibi nedenlerle oluşan burun tıkanıklıklarının çocukların hayatında önemli sorunlara yol açabildiğini dile getiren Kulak Burun Boğaz Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Denizhan Dizdar, ebeveynlere uyarılarda bulundu:

Öğrenme güçlüğüne neden olabilir

Koku alamayan çocuklar da aynı işitme veya görme problemi olan çocuklar gibi dış dünya ile bağlantımızı kuran hayati beş duyumuzdan birinden yoksun kalıyorlar. Öyle ki tam çocuğun dış dünya ile olabildiğince temas etmesi, anılar oluşturabilmesi, dışarıdan uyaran alması, çevresiyle ilişki kurması gereken zamanda, burun tıkanıklığı olan bir çocuğun gelişimi eksik kalabiliyor, uzun dönemde bu öğrenme güçlüğüne kadar gidebilen problemlere yol açabiliyor.

Doğumsal olabilir

Burun tıkanıklığının birçok nedeni olabilir. Doğumdan itibaren görülen burun tıkanıklıklarında sık sebeplerinden biri koanal atrezidir. Burun arkası ile geniz arasının zar veya kemik doku ile kapalı olmasıdır. Bu durum çocuk doğduğu günden itibaren kendini belli eder. Tek taraflı veya çift taraflı olabilir. Doğum sırasında veya sonradan burna darbe almak, burnun dış kısmının yapısal bozukluğu, burun abse oluşumu da tıkanıklığa neden olur.

En sık karşılaşılan; geniz eti

Çocuklarda en sık burun tıkanıklığı sebebi geniz etidir. Geniz eti, bademcik gibi bir dokudur. Burnun arkasında olan, hemen hemen her çocukta olan ama kiminde çok büyük olup nefes almasını zorlaştıracak kadar hayatını etkileyebilir. Geniz etleri ise ancak özel aletler yardımı ile (endoskop) görülebilirler. Geniz eti çok büyükse, burundan nefes alıp vermeyi engeller. Buna bağlı olarak uykuda nefes durması (uyku apnesi) gibi hastalıklara sebep olabilir. Geniz eti dışında viral nezleler; kronik nezleler, sinüzit ile birlikte olan burun iltihapları, gribal enfeksiyonlar, enfeksiyonlar, alerji, ev tozları ve polenler burun tıkanıklıklarına yol açabilir. Bazı ilaçların da burun kuruluğuna ve tıkanıklığına yol açtığını bilmelisiniz. Çocuklarda uyku apnesi eğer geniz etine bağlı ise, büyük olan geniz eti alınmalı, bademciklerin büyüklüğü de eşlik ediyorsa aynı seansta bademcikler de alınabilir.

Çocuğunuz uyku halindeyken çok hareketliyse dikkat!

Vücudun büyümesi, gelişmesi ve kendini yenilemesi için gerekli hormonların önemli bir kısmı, uyku esnasında salınıyor. Burundan nefes alamadığı için uyku kalitesi bozulan ve huzursuz olan bir çocuğun gelişimi de etkileniyor. Çocuğunuzun burnu tıkalı sürekli ağzı açık geziyor, horluyor, yemek yerken zorlanıyorsa, iştahsızsa, uykusunda rahatsız sürekli hareket halindeyse burun tıkanıklığı açısından araştırmakta fayda var.

Tek taraflı burun tıkanıklığına dikkat

Sürekli tek taraflı burun tıkanıklığı olan özellikle 3 yaş altı çocuklarda yabancı cisim akıldan çıkarılmamalıdır. Bu yabancı cisimler çoğu kez çocukların oyuncak parçaları, çevrede buldukları boncuk, toka, bozuk para, dikiş iğnesi ya da toplu iğne gibi cisimleri burunlarına sokmaları ile sorunlara yol açabilirler. Çocuğun burnuna sokabildiği yabancı cisimler genellikle yumuşaktır. Bunların arasında kâğıt mendil, toprak, oyuncak parçaları, silgi sayılabilir. Bazen çocuk bir şeyleri koklamaya çalıştığında da burnuna kaçabilir. Burunda yabancı cismin en sık belirtisi tek taraflı burun tıkanıklığıdır. Tıkalı olan burundan kötü kokulu akıntı gelir. Zaman, zaman akıntı kanla karışık olabilir. Tedavide doktor tarafından yabancı cismin burundan çıkarılması esastır.

Öğrenme güçlüğüne yol açabilir

Burun tıkanıklığı tedavi edilmediği takdirde özellikle çocuklarda fiziksel ve zihinsel bazı problemlerin de ortaya çıkmasına yol açıyor. Dikkat dağılması, kişilik değişikliği, öğrenme güçlüğü bu sorunlardan bir kaçı. Burun tıkanıklığı nedeniyle yaşanan bu sorunlar yüzünden çocuk psikoloğa götürülüyor, çocukta zeka geriliği olduğu bile düşünebiliyorlar. Ancak gerçekte çocuğun sadece teşhis edilmemiş ciddi burun tıkanıklığı olduğu ortaya çıkabiliyor.

Akciğer hastalıklarına neden olabilir

Uykuda tıkanmalar zamanla, çocuğun diş, yüz yapısını etkileyebilir. Burun tıkanıklığı olan çocuk genelde ağzı açık durur. Uyurken horlama olabilir. Bunlarda genellikle geniz akıntısı vardır. İnatçı öksürükler burun tıkanıklığına eşlik eder çünkü hava temizlenmeden ve ısıtılmadan akciğerlere gider. Ve bu ciddi akciğer problemlerine de sebep olur. Çocuktaki bu tıkanıklık durumunda sorun burundan kaynaklanıyorsa, kulaklar da etkilenebilir. Geniz bölgesinde bulunan kulak kanalı kapanarak, kulakta sıvı birikimine ve işitme kayıplarına neden olabilir. Bu durum daha da ilerlerse çocuğun işitme ve konuşma gelişimini engelleyebilir. Horlama ve uyku apnesi durumu nedenine yönelik tedavi edildiğinde ve sorunlar çözümlendiğinde; burnu açılan çocuğun uyku kalitesi düzelecektir. Uyku kalitesi düzelen çocuğun okul başarısı yükselecek, gece uykuda büyüme hormonu salgısı artacağından büyümesi ve gelişimi hızlanacak, iştahı yerine gelecektir.